O'simliklarni gormon sistemasi

Reja: 1. O'simliklarni o'stirish va rivojlantirish regulyatorlari. 2. Fitogormonlar ta'sirinish molekulyar mexanizmi. 3.Fitogormonlar va fitoregulyatorlarni olish biotexnologiyasi. 4. Qishloq xo'jaligi amaliyotida fntoregulyatorlarni qo'llash. 5. Xulosa lar. O'simlikdarni o'stirish va rivojlantirish regulyatorlari birikmalar bo'lib, juda kam miqtsori o'simliklarning moddalar almashinuviga ta'sir etib, ularnng o'sish va rivojlanish jarayonlarini o'zgartiradi. Ular oldin ko'p yillik o'simliklarning qalamchala rida ildiz hosil qilish uchun so'ng, donli o'simliklarning egilib qolishining oldini olishda foydalanilgan edi, hozirgi vaqtda esa qishloq xo'jaligi o'simliklarini intensiv o'stirish texnologiyasida qo'llaniladi. Fitoregulyatorlar yordamida o'simliklarning noqulay tashqi sharoitga chidamliligini, qishloq xo'jaligi o'simliklarining hosildorligini oshirish, maxsuldor navlarning bazi kamchiliklarini yo'qotishga muvaffaq bo'linmoqda. Agronomlar, fiziologlar, ximiklar hosildorlikni oshirish uchun yangi zararsiz preparatlar va texnologiyalar ishlab chiqishmoqda. 2.Fitogarmonlar asosan o'simliklarning genetik apparatiga ta'sir qiladi. Hozirgi vaqtda bu ta'sir, birinchidan bir qator gormonal genlarning ekspressiyasi stimulyatsiyasi hisobiga, ikkinchidan DNKning metillanishiniig umumiy kamayishi hisobiga namoyon bo'lishsh aniqlangan. Figogormonlarniig o'simlik genetik apparatiga ta'siri :quyidagilar da namoyon bo'ladi: fitogormonlar oqsil retseptori bilan birlashadi va bevosita retseptor-garmon birikmasi ko'rinishida yoki qator oraliq reaksiyalar orqali DNK bilan birlashgan oqsil bilan va nasl informatsiyalarining o'qilishiga qarshilik qiluvchi repressor-oqsillar bilan birlashadi. Buning natijagida repressorlar bilan DNK molekulasi orasidagi o'zaro bog'liqlik buziladi va ozod bo'lgan genlar ma'lumot o'qilishini va udarga taaluqli oqsil fermentlarp biosintezini amalga oshiradi. Fitogarmonlarning bunday harakati tanlov asosida yuzaga keladi, yani malum fitogarmonlar DNKning butun molekulasidan emas balki alohida geplardan repressor to'siqlarni oladi. Genomga fitogormanlar ta'sirining ikkinchi usuli shundan iboratkn, uning ta'sirida DNKning metillanish darajasi kamayadi va buniig hisobiga genetik ma'lumotlarning o'qilishini umumiy qobiliyati o'sadi. Bu ta'sir mexanizimi hali oxirigacha o'rganilmagan bo'lib, faqat tsitokininlarni DNKga o'rnashib olib, metil guruhlarping (SN3) birlashishiga qarshilik qilishi malum. 3.Tadqpqotchilar oldida doimo u yoki bu fitoregulyagorlarni olish muammosi turadi. Ularning in vitro sintezini amalga oshirish uchun ko'p mablag' talab qilinadi. Bunday hollarda mikroorganizmlar yordamida zarur molekulalar sitez qilinadi. Xuddi shu uslub bilan hamma gibberinlar, abstsiz kislotasi ishlab chiqarish, amalga oshiriladi. Keyingi vaqtlarda mikroorganizmlardan ajratib olingan, umumiy stimullovchi ta'sirga ega yuqori effektiv ftoregulyatorlar papdo bo'ldi. Misol uchun, simbiont-2 preparatini olsak, bu birikma auksinlar va tsitokininlar tipi bo'yicha effektiv ta'sirni namoyon qiladi. Ko'p tarqalgan mikrobiologik sintez preparatlar vita'minlar, tipi bo'ypcha, bioximik reaksiyalarni aktivlashtirib, natijada hosildorlikni oshpradi yoki biror foyda li xossalarni namoyon bo'lishiga ta'sir etadi. 4.Qishloq xo'jaligi amaliyotida fitoregulyatorlarni qo'llash o'simliklarning o'sish jarayonlarini faol boshqarish imkoniyatini beradi. Hozirgi vaqtda retardant-moddalar keng tarqalgan bo'lib, bu moddalar sabzavotlar, mevalar va toklarning bo'yiga ortiqcha o'sishini to'xtatib generativ a'zolarning rivojlanishini tezlashtirishga, boshoqli o'simliklarning egilib qolmasliginini oldini olishga erishish mumkin. Retardantlar ta'siri o'simliklar gormonal sistemasiga ta'siri ...