O'simliklarni himoya qilish haqida tushuncha

. REJA: I.KIRISH II.ASOSIY QISM 1.QIZIL KITOBNING YARATILISHI 2.O'ZBEKISTON HUDUDIDA YO'QOLIB BORAYOTGAN O'SIMLIKLAR 3.O'ZBEKISTONDAGI HIMOYAGA OLINGAN O'SIMLIKLAR QO'RIQXONALARI II.XULOSA IV. ADABIYOTLAR Tabiatda har qanday o'simlik turining yo'qolishi uni tiklab bo'lmaydigan oqibatlarga olib keladi. Respublikamiz florasi nihoyatda boy. Yurtimiz tabiatidagi lola va sallagullar, qimmatbaho o'simliklarimiz noyob turlar hisoblanadi, dunyoga dong'i ketgan. «Botanika» ilmiy ishlab chiqarish markazi olimlarining tadqiqotlari o'z samarasini berayapti. Keyingi yillarda viloyatlarda olib borilgan ilmiy izlanishlarimiz tufayli ba'zi yo'qolib borayotgan o'simliklarimiz turi ko'paydi va areallari kengaydi. Masalan, Korolkov za'faroni, Noksimon normushk, Suvorov piyozi, Anzur piyoz Tabiatimizning biologik va landshaft xilma-xilligi milliy boyligimiz. Bu boylik bir necha ming-ming yillik evolyutsiya davomida paydo bo'lgan hamda ajdodlarimiz ulardan oqilona foydalanib, bizga meros qoldirgan Afsuski, o'tgan yuz yillikning so'nggi 50-60 yilida tabiiy yaylovlarimiz shiddat bilan o'zlashtirildi, suv, botqoq tizimiga putur yetdi. Oqibatda cho'l, yarim cho'l, dashtlardagi betakror cho'l biologik majmualarimiz keskin qisqarib ketdi. O'zbekiston lolasi yo'qolib ketish arafasidagi kamyob o'simlik. Bo'yi 10-20 sm. oralig'ida. Piyozi va urug'idan ko'payadi. Barglari 3 donadan bo'lib, yashil-ko'kimtir, cheti biroz egri. Guli qizil, changchi iplari va changdonlari och sariq, ba'zan to'q qizil rangda bo'ladi. Martda gullab, may oyida mevasi yetiladi Tabiatni muxofaza qilish,o'simlik dunyosini xayvonot dunyosi bilan birga saqlashda qo'riqxonalar muxim rol o'ynaydi. Qo'riqxonalardan barcha tabiiy kompleks shundayligicha saqlanadi.Ularning territoriyasidagi daraxt va butalarni kesish,pichan tayyorlash, mol boqish, baliq va boshqa hayvon va qushlarni ovlash, meva va boshqa narsalarni yig'ish taqiqlanadi. Davlat qo'riqxonalarining asosiy vazifasi mazkur tabiat zonasi uchun tipik bo'lgan zonani tabiyligicha saqlash va undagi o'simlik, xayvon va qushlarni o'rganishidir Mashxur bo'lgan qo'riqxonalardan O'rta Osiyeda qoraqum cho'lida Repetek qo'riqxonasidir. Orol dengizining cho'l orolida Borsakelmas qo'riqxonasi maydoni 18,5 ming Amudaryo orolidagi Payg'ambar orol qo'riqxonasi Tyan-Shan Chotqol tog'-o'rmon qo'riqxonasi, Sari-Chelak qo'riqxonasi. Jizzax oblastida Zomin tog'-o'rmon qo'riqxonasi. Darhaqiqat, biologik rang-baranglikda o'simliklar olamining o'rni beqiyos. Qolaversa, jamiyat ravnaqi uchun florani muhofaza qilish katta hayotiy va iqtisodiy ahamiyatga ega. Mutaxassislarning ta'kidlashicha, yer yuzida insonning tabiatga noto'g'ri munosabati oqibatida, o'simliklarning ming yillar davomida tashkil topgan tabiiy manzarasi o'zgarib, qashshoqlashib, yashil olam o'zining ko'rkini yo'qotmoqda, tabiatning ekologik muvozanati buzilmoqda. Yana tabiiy maydonlar shiddat bilan o'zlashtirilayapti. Oqibatda o'simliklarning noyob turlari, endem turlar tabiatdan yo'qolib ketish xavfi ostida. Bu esa o'simliklar genofondining kamayishiga sabab bo'lmoqda. L.I.Kursanov, N.A.Komarinsskiy. V.F.Razdorskiy, A.A.Ura-nov «O'simliklarning anatomiyasi va morfologiyasi» 1 tom Toshkent 1972. V. G. Xrjanovskiy «Kurs obщyey botaniki» chast 1 M. 1982 g. V.A.Burigin, D.X.Jongurazov, J.K.Saidov, G.D.Mustaqimov Botanika va o'simliklar fiziologiyasi asoslari T. 1972. K.Z.Zokirov, X.A.Jamolxonov. «Botanikadan ruscha-o'zbecha ensiklopediya lug'at» 1 tom 1973 Yakovlev G.P.Chelombitko V.A. «Botanika. M, «Vыshaya shkola», 1990 y. ...