O'simliklarning o'zidan changlanishga moslanishlari

O'simliklarning uzidan changlanishga moslanishlari Reja: Avtogamiya. Geytonogamiya. Kleystogamiya. yopiq uro'g'li o'simliklar gullarining uzidan changlanishi gullardagi buning oldini olishga qaratilgan xar kancha moslanishlar bo'lishiga qaramasdan undan mustasno bula olmaydi. Ikki uyli o'simliklar va o'z changini kabul kilolmaydigan turlarni hisobga olmaganda, yopiq uro'g'li o'simliklarning kupchilik turlarida malum bir kism (bazan kuplab) uruglar uzidan changlanish (avtogamiya, geytonogamiya, kleystogamiya) hisobiga hosil bo'ladi. o'simliklarning avtogamiya usulida uzidan changlanishi gullardagi dixogamiya, gerkogamiya va o'z changini kabul kilolmaslik mexanizmlarining buzilishi (degeneratsiya) hisobiga sodir bo'ladi. tashqi muhitning chetdan changlanish uchun nokulay bo'lgan sharoitlarida gulning rivojlanish fazalari (changchi va urugchi fazalari) changlanish amalga oshmasligi tufayli chuzilib, ushbu fazalar bir vaqtga to'g'ri kelib koladi va dixogamiya hodisasi bartaraf bo'lgandek bo'ladi. o'z changini kabul kilolmaydigan o'simliklarda xam gullash jarayonining sungida o'z changini kabul kilmaslikni belgilaydigan genlar xususiyatlari bostiriladi. Avtogamiya. Ikki jinsli hazmogam (ochiq) gullarda avtogamiya gullashning har xil davrida sodir bo'lishi mumkin. Avtogamiya o'simlikdagi gullash jarayonining boshlanish vaqtida, xattoki, gunchalik davrida xam (guncha avtogamiyasi), yalpi gullash davrida yoki gullashning oxirida sodir bo'lishi mumkin. Guncha avtogamiyasi (bu atama fanga Hagerup (1954 yil) tomonidan kiritilgan) boshqa avtogamiyalarga karaganda kam uchraydi. Bu usul bilan changlanishda changdonlar yorilishi va changlanish gul ochilgunga qadar sodir bo'ladi. Changlanishning bunday shakllari kupgina oila vakillarida kuzatilgan, (masalan, sigirkuyrukdoshlar (Scrophulariaceae), burchokdoshlar (Fabaceae), anoguldoshlar (Rosaceae), chinniguldoshlar (Caryophyllaceae oilalari vakillarida). Keyinchalik Funcha avtogamiyasi o'simliklarning burchokdoshlar va bugdoydoshlar oilalari vakillarida kuprok uchrashi aniqlangan. Guncha avtogamiyasi uzining funksional mohiyati jihatidan kleystogamiyaga yaqin bo'lib, turdosh atamalardir. Avtogamiya gullashning oxirida, tashqi muhit omillarining nokulay sharoitlari (yogingarchiliklar yoki ob-havoning sovushi natijasida changlovchi xasharotlarning yukligi va xok.) vaqtlarida changlanish sodir bo'lmaganda kuprok uchraydi. Bu holatlarda avtogamiya changlanish uchun extiyot choralari sifatida xyumat qiladi. yopiq uro'g'li o'simliklar gullarida chetdan changlanishga bo'lgan moslanipshar bilan bir katorda, uzidan changlanishning extiyot choralari sifatida xam kupgina moslanishlar hosil bo'lgan. Avtogamiya turli usullar yordamida amalga oshishi mumkin: Urugchi va changchilarning to'g'ridan - to'g'ri tuknashishi natijasida (kontaktli yoki aloqali avtogamiya); Uzining ogirligi natijasida changlarning changdonlardan tuqilishi va tumshukchaga tushishi natijasida (gravitatsion avtogamiya); Shamol yordamida amalga oshadigan avtogamiya (shamol avtogamiyasi); 4. Gulda hayot kechiruvchi xasharotlar erdamida (trips-avtogamiya). o'simliklarda kontaktli avtogamiya kuttsyuk xollarda sodir buzili. Gullashning boshlang'ich fazalarida, yani chetdan changlanish imkoniyatlari katta bo'lgan vaqtda, odatda changchi va urugchi turli vaqtlarda etilishi (dixogamiya) eki turlicha masofalarda joylanishlari (gerkogamiya) guldagi ikki jinsning bir-biri bilan aloqada bo'lishiga tuskinlik qiladi. Keyinchalik guldagi changchi va urugchilarning joylanishlarida biroz o'zgarishlar sodir bula boshlaydi. Bu holat o'sish jaraeni bilan bog'liq bo'lib, changchi iplarining eki urugchi ustunchasining o'sishi natijasida erilgan changdon va ta'sirchan tumshukchalar ...