Tabiatshunoslikni o'qitish metodikasi fanining qisqacha tarixi

Tabiatshunoslikni o'qitish metodikasi fanining qisqacha tarixi. O'zbekistonning boshlangich sinflarida tabiatshunoslikning o'qitilishi Reja: Tabiatshunoslikni o'qitish metodikasi fanining qisqacha tarixi. O'zbekistonning boshlangich sinflarida tabiatshunoslikning o'qitilishi Tabiatshunoslikni o'qitish metodikasining tarixi shuni ko'r-satadiki, muayyan darajadagi hal qilinadigan asosiy muammolar, ya'ni ta'limning mazmuni, o'qitish metodlari va ularni tarbiyalovchi ta'siri kabi masalalar o'qituvchilar va metodistlar to-monidan hal etiladi. Bu narsa ko'pincha ularning ijodiy tashabbusiga bog'liq bo'ladi. Tabiatshunoslikni o'qitish metodikasi ham o'z tarixiga ega. Uni vujudga kelishiga ko'plab biologiya olimlar metodistlar va o'qituvchilarning xizmatlari singgan. Turli ijtimoiy sharoitlarda yaratilgan ko'plab metotlik qo'llan-malar va darsliklar shular jumlasidandir. Boshlang'ich sinflarda tabiatshunoslikning o'qitilishi. (3'zbek tilida tabiatshunoslik bo'yicha birinchi tarjima adabiyotlar 1919- yilda vujudga keldi. Bular: «Boshlang'ich jug'rofiya» (A-A. Kruber kitobining ruschadan tarjimasi), «Turkiston» (A.A. Kruber kitobining ruschadan tarjimasi) kabi asarlar edi. T- N. Qori-Niyoziyning «Tabiatning parchasi» kitobi o'qituvcftilar uchun yaratilgan dastlabki qo'llanmalardan biri hisoblanadi 1927-1929- yillarda birinchi bosqich maktab o'quvchilari uchun o'Ikashunoslik darsliklari - «Kichik turkistonliK», «Bizmng o'lka», «Tabiiyot bo'yicha o'qish kitobi» hamda boshqia darsliklar nashr qilindi. 1948- yildan boshlang'ich sinflarda tabiiyotni o'qitish tizimi o'zgardi. 1-3- sinflarda tabiatshunoslik materiali iЈohli o'qish orqali o'rganila boshlandi. Tabiiyot o'quv predmeti' sifatida 4-sinfga kiritildi va o'zbek tiliga tarjima qilingan soiq RSFSR dasturlari bo'yicha mahalliy materiallardan ifoydalanib o'rganiidi. 1948- yili Y.M. Belskaya shu dasturgai asoslanib, «Rus tilida o'qish olib boriladigan O'zbekiston mak^tablarining 1-4- sinflari uchun dastur» - metodik yo'1-yo'riqllar yaratdi, unda 1-3- sinf o'quvchilari bilan darslar va darsdian tashqari vaqtiarda (o'qituvchi rahbarligida) kuzatish va tajrirj^alar o'tka-zishga alohida e'tibor berildi. 1960- yildan boshlab yangi dasturlar joriy qilindi.- Bunda 3- 4-sinflardagi tabiatshunoslik darslari mehnat dars'slari bilan almashtirildi. Tabiatshunoslik fanini o'qitish faqatt 4- sinfda qoldirildi, 1961- yili O'zbekistonning tabiiy sharoitlaari, o'simlik va hayvonot dunyosining o'ziga xos xususiyatlarini akks ettiruvchi «Tabiatshunoslik» darsligi (Y.M.Belskaya va boshqalaar) yaratildi. 1970- yillarda O'zbekiston maktablarida yangi o'qquv rejasi va dasturlari joriy etilishi munosabati bilan 2-3- sinflarfda «Tabiat-shunoslik» predmeti o'qitila boshlandi, uni o'rganishgga o'qish rus tilida olib boriladigan sinflarda 35 va 70 soatdan, oYqish o'zbek tilida olib boriladigan sinflarda esa 35 soatdan vaqt ajrf atildi. 1972- yili Y.M. Belskaya tahriri ostida rus va o'zbekk tiUarida 2-sinf uchun «Tabiatshunoslik» darsligi nashr qilindi. Bu darslik uch yillik boshlang'ich maktab dasturi bo'yicha o'qitildi. U ikkinchi sinf o'quvchiiarining yosh xususiyatini hisobga olgan holda tuzildi, unda O'zbekiston o'simliklari va hayvonot dunyosining tipik xususiyatlari o'z aksini topdi 1974- yili 3- sinf uchun «Tabiatshunoslik» darsligi chop etildi. Unda «O'lkamizning tabiati» mavzusiga katta e'tiborberildi. Uni o'rganish 2- sinfda o'tkazilgan kuzatishlarni umumlashtirish bilan boshlanar, tabiatdagi mavsumiy o'zgarishlarni hisobga olgan holda olib borilar edi. ...