Tuproq va tuproq paydo qiluvchi jinslarning minerologik tarkibi

Reja: 1. tuproq mineralogik tarkibining vujudga kelishi. tuproq paydo qiluvchi yoki ona jinslar. 2. tuproq tarkibidagi birlamchi minerallar, ularning tarkibi, manbalari va ahamiyati. 3. tuproq tarkibidagi ikkilamchi minerallar, ularning tarkibi, manbalari va ahamiyati. 1. mustaqil tabiiy jism - tuproq qattiq (mineral va organik zarrachalar), suyuk (tuproq eritmasi), gazmison (tuproq havosi) va tirik jonivorlar (tuproq organizmlari) kabi bir-biri bilan bevosita bog'liq bo'lgan turli kismlardan iborat ko'p fazali dispers (turli zarrachalar to'plamidan tashkil topgan) sistemadir.tuproqning mineral kismi uning massasiga nisbatan 80-90 foizni tashkil etib, organogen (torfli) tuproqlarda esa 1-10 foiz atrofida bo'ladi. Turli tog jinslaridagi mineral zarrachalar tuproq paydo bo'lish jarayonlari natijasida tuproqka o'tib to'planadi.Turli omillar, jumladan o'simlik va mikroorganizmlar ta'sirida mineral kismi o'zgarib tuproqka aylanayotgan govak xoldagi tog jinslariga tuproq paydo qiluvchi yoki ona jinslar deb ataladi. Ona jinslar tuproqning material asosi bo'lib, tuproq paydo qiluvchi jinslarning mexanik, mineralogik va kimyoviy tarkibi va shuningdek fizik, kimyoviy, fizik-kimyoviy xossalari unda shakllanayotgan tuproqlarga bevosita ta'sir etadi. Bu tarkibiy kismlar va xossalar keyinchalik tuproq paydo qiluvchi omillar ta'sirida asta-sekin turli darajada o'zgarib boradi. tuproq ona jinslari o'zining kelib chiqishi, tarkibi tuzilishi va xossalari bilan keskin farq qiladi. Shuning uchun xam unda o'sadigan o'simliklar hamda mikroorganizmlarning rivojlanishi va nixoyat tuproqning paydo bo'lishi uchun bir xil sharoit mavjud bo'lmaydi.tuproqning sifat ko'rsatkichlari, jumladan potentsial unumdorligi darajasi va agronomik kimmati ko'pincha ona jinslar xarakteri bilan bevosita bog'liq. tuproq paydo qiluvchi jinslar Yerning qattiq kobigini va litosferasini tashkil etuvchi turli tog jinslaridan hosil bo'ladi. Barcha tog jinslari kelib chiqishiga ko'ra: magmatik, cho'kindi va metamorfik gruppalarga ajratiladi. Ќozirgi vaqtda magmatik va metamorfik jinslari yer yuzasi kuruklik kismiga juda kam chikib turgan bo'lib, ular kalin kavatli cho'kindi jinslar bilan koplangan. Turli tuproqlar Kaynazoy erasining oxirgi - to'rtlamchi davr govak cho'kindi jinslarida shakllangan. To'rtlamchi davrga xos jinslar esa o'zining govakligini yo'kotib zich jinslarga aylangan. To'rtlamchi davr cho'kindi jinslari tub (magmatik va metamorfik) jinslarning nurashi va ular mahsulotlarining suv, shamol va muzliklar ta'sirida qayta yotkizilishi natijasida hosil bo'ladi. Bu jinslarning paydo bo'lishi hozir xam davom etib kelmokda. Cho'kindi jinslar tub jinslardan farqlanib tuproq paydo bo'lishi uchun kator kulay sharoitlarga, jumladan, govak kovushmasi, govakligi, suv o'tkazuvchanligiga, nam saklab turishi va singdirish qobiliyatining yuqori bo'lishi kabi xususiyatlarga ega. tuproqning paydo bo'lishi tog jinslarining nurashi va nurash mahsulotlarining olib ketilishi va qayta yotkizilishi bilan bog'liq. Aytilganidek, to'rtlamchi davr govak cho'kindi jinslari asosiy tuproq paydo qiluvchi jinslar hisoblanadi. Ana shu jinslarda deyarli barcha hozirgi zamon tuproqlari shakllangan. Kelib chiqishi (genezis)ga va hosil bo'lish sharoitlariga ko'ra to'rtlamchi davr ...