Umurtqali hayvonlar yordamida changlanish Reja: Umurtkali hayvonlar yordamida changlanish. Ornitofiliya (kushlar yordamida changlanish). Xiropterofiliya (kurshapalaklar yordamida changlanish). Ucholmaydigan sut emizuvchi hayvonlar yordamida changlanish. o'simliklar nafaqat xasharotlar yordamida changlanibgina kolmasdan, balki umurtkali hayvonlar: kushlar (ornitofiliya), kurshapalaklar (xiropterofiliya) va ucholmaydigan sut emizuvchilar (mammalofiliya) yordami bilan xam changlanishga moslanishgan. Yer sharining kupgina qismlarida, ayniqsa, tropik urmonlarda kushlar gullarning changlanishida muhim rol uynaydi. Amerika, Osiyo va Avstraliya tropiklarida, Janubiy Afrika chullarida kushlar yordamida changlanuvchi o'simliklar usishadi. Ornitofiliya taxminan gulli o'simliklarning PO (banandoshlar, loladoshlar, burchokdoshlar va boshqa) oilalarida aniqlangan. 50 oilaga mansub 200 atrofida kushlar turlari o'simliklarni changlashda ishtirok etishadi. Amerikada asosan kolibrilar, Avstraliya va Osiyoda asalsurarlar, nektarsurarlar va ^attoki lori tutitsushlari bu vazifani bajarishadi. Gullarni changlantiruvchi Kolibri tsushlari asalari kattaligicha va undan sal yirikrok bo'lishadi (tanasining o'lchami 5-7 sm va vazni 6 g). Yer yuzida ularning 106 turkumi va 357 turi malum. boshqa kushlardan uzun va ingichka tumshuklari, uzun tillari, zaif va kichkina, yurishga yaramaydigan oyoqdarining bo'lishi bilan farq qiladi (rasm). Asalsurarlar. Asalsurarlarning 170 dan ortik turi bo'lib, ularning areali - Janubi-sharqiy Osiyo, Yangi Gvineya, Avstraliya, Tinch okean orollari (Gavay orollari bilan). Asalsurarlar tashqi ko'rinishi, rangi, yashash sharoitlari va tanasining o'lchami (9-32 sm) bilan bir-biridan farq qilishadi. Ular asosan urmon kushlari bo'lishsada, dasht va savannalarda uchraydigan turlari xam mavjud. Ularning aksariyati nektar, gul changi va xasharotlar bilan oziqlanishadi. Ayrimlari esa mevalarni xush ko'rishadi. Avstraliyada ular evkalipt daraxtlarini changlantirishda asosiy rolni rnaydi (rasm). Nektarsurarlar Aksariyat ornitofil kupsharning patlari erkin va yaltirok yashil rangda bo'ladi. Bu kushlar asosan, ochiq joylarda yashashadi, ochiq rangli bo'lmagan turlari esa urmonning ichki qismlarida yashaydi. Nektarsurarlarning tumshuklari uzun va pastga kayrilgan bo'lib, gullarning nektardonigacha osonlik bilan etib boradi. Nektarsurarlar Afrika, Osie va Avstraliya urmonlarida yashashadi (rasm). Gulchi kushlar (Coerebidae). Bu oilaga kiruvchi kushlarning biroz kayrilgan ingichka tumshuklari bo'lib, uning yordamida, gullarning tojibarglarini erib, nektarni surishi eki mayda xasharotlarni tutib olishi mumkin. Ular sershira mevalar bilan xam oziqlanishi mumkin. Tanasining uzunligi 12 sm gacha etadi (rasm). o'simlik gullaridagi nektarlar bilan ozivdanadigan kushlarda xam maxsus moslanishlar hosil bo'lgan. Ularning tumshuklari ingichka va uzun, bazilarida esa gul shakliga mos ravishda kayrilgan bo'lib, ozuka oladigan malum tur o'simliklarning gullarining shakli va katta-kichikligiga karab shakllangan (rasm). Changlovchi kushlar, asosan, Meliphagidae, Nectarimdae, Drepanididae va Trochilidae oilalari vakillari hisoblanadi. Ornitofil gullar va kushlar orasidagi munosabatlarda tabakalanish kuzatilmaydi. Aksariyat ornitofil o'simliklar gullari kushlarning turli vakillari erdamida changlanadi, ushbu kushlar xam turli o'simlik gullaridan nektar yigishga moslanishgan. Lekin ayrim o'simlik vakillari fakatgina malum kushlar bilan changlanishga moslashgan, masalan, kalibrilar ularning ...

Joylangan
16 Oct 2024 | 13:22:55
Bo'lim
Botanika
Fayl formati
zip → doc
Fayl hajmi
402.1 KB
Ko'rishlar soni
42 marta
Ko'chirishlar soni
1 marta
Virus yo'q.
VirusTotal da tekshirish
O'zgartirgan san'a:
28.03.2025 | 09:29
Arxiv ichida: doc
Joylangan
16 Oct 2024 [ 13:22 ]
Bo'lim
Botanika
Fayl formati
zip → doc
Fayl hajmi
402.1 KB
Ko'rishlar soni
42 marta
Ko'chirishlar soni
1 marta
Virus yo'q.
VirusTotal da tekshirish
O'zgartirish kiritilgan:
28.03.2025 [ 09:29 ]
Arxiv ichida: doc