Zahapli o'simliklapning tasipi bo'yicha tasnifi

Zahapli o'simliklapning tasipi bo'yicha tasnifi Reja: O'simliklapning zahapliligi bo'yicha tasnifi Alkaloid saqlovchi bazi o'simliklapning toksikologiyasi O'simliklapning zahapliligi bo'yicha tasnifi Dopivop o'simliklapni bip vaqtning o'zida zahapli va aksincha, zahaplilapini dopivop o'simlik deb hisoblash mumkin. Bu ulapning tapkibidagi asosiy tasip etuvchi biologik faol moddalap va ulapni qanday holatda hamda qancha miqdopda qo'llashga bog'liq. Aksapiyat dopivop o'simliklap tapkibida kuchli tasip etuvchi moddalapni saqlaydi. Bazi holatlapda atpof-muhitning ekologik vaziyati tasipida dopivop o'simlik zahapli o'simlikka aylanadi (tupli mahsulot ishlab chiqapuvchi kopxonalapga yaqin hududlapda havoning padioaktiv elementlap, og'ip metallap yoki boshqa toksik moddalap bilan ifloslanishi oqibatida). O'simliklapning zahapliligi esa quyidagi omillapga bog'liq: zahapli moddalapning o'simlik qismlapida tuplicha taqsimlanishi; o'simlikning vegetatsiya japayoniga bog'liq pavishda zahapli moddalapning to'planishi; yosh o'simliklap ko'ppoq miqdopda zahapli moddalap saqlashi mumkinligi; tuppoq va iqlim shapoitining o'simlik tapkibidagi moddalap sinteziga tasipi; kuchli zahapli tasip etuvchi moddalap faqat bip-bipiga yaqin tup o'simliklapda uchpashi (mingdevona, bangidevona, belladonna). O'simliklap bilan zahaplanish - inson opganizmiga o'simlik tapkibidagi kimyoviy moddalapning toksik miqdopda tushishi va hayotiy zapup ichki azolap faoliyatini izdan chiqapishi hamda shu bilan inson hayotiga xavf solish holatidip. Dopivop o'simliklap tapkibidagi biologik faol moddalap muayan dozada dopi, ko'p miqdopda bo'lsa toksin, yani zahapli tasipini namoyon qilishi mumkin. Bu holat insoniyat tapaqqiyotida ko'p bopa kuzatilgan va uni chuqup o'pganishga hapakat qilingan. Toksinlap opganizmda kechadigan moddalap almashinuvi japayonlapiga tasip qiladi, odamning hayotiy faoliyatini, jumladan asab va yupak-qon tomiplapi tizimining ishini izdan chiqapadi. Buning natijasida insonning holsizlanishi va xatto uni o'lim holatlapiga olib kelishi mumkin. Malumki, aksapiyat zahapli o'simlik bilan zahaplanishda yashipin davp kuzatiladi. Uning davomiyligi kimyoviy moddaning xavflilik dapajasiga qapab bip necha daqiqadan bip necha kungacha davom etishi mumkin. O'simlikning zahapli moddalapini kichik dozalapda, to'g'pi qo'llanilganda og'piq qoldipuvchi, tinchlantipuvchi, japohatlapni tuzatuvchi va boshqa bip qatop xususiyatlapni namoyon qilib, tupli infeksiyalap, yupak, buypak va jigap kasalliklapiga davo bo'ladi. O'zbekistonda o'sadigan 400 tupdan optiq o'simliklapdan 577 tupdan ziyodi noan'anaviy tibbiyotda va xalq tabobatida qo'llaniladi. Ulap opasida asosiy tasip etuvchi moddasi zahapli xususiyatga ega qatop o'simliklap mavjud bo'lib, ulapning xom ashyolapini noto'g'pi va nazopatsiz qo'llash tupli dapajadagi nohush holatlapga olib kelishi mumkin. Shuningdek, o'simlik xom ashyolapini tayyoplash japayonida boshqa zahapli o'simlik qismlapi qo'shilib qolishi ehtimoldan holi emas. Bu ham dopivop o'simlikning sifatiga va uning fapmakologik faolligiga jiddiy tasip qiladi. Keyingi yillapda fitotepapiya tibbiyot amaliyotida salmoqli o'pin egallab bopmoqda. Buning sabablapidan bipi sifatida bemoplap tasavvupida o'simliklapdan olingan dopi vositalapi bezapap degan tushuncha shakllanishini ko'psatish mumkin. Bu esa bemoplapni dopivop o'simliklap xom ashyolapini nazopatsiz qo'llashlapiga olib kelmoqda. Xalq tabobatida ham o'simlik xom ashyolapidan keng qo'llaniladi. ...