Buddizm dini

Navoiy konchilik kolleji o'qituvchisi Nurmurodova Nasiba Izzatillayevna BUDDIZM BUDDIZM-dunyodagi eng yirik dinlar ichida qadimiylaridan biri hisoblanib, mil. av.VI-V asrlarda Hindistonda vujudga kelgan. BUDDIZMNING VUJUDGA KELISHI Buddizm bundan 2500 yildan avvalroq Hindistonda diniy-falsafiy ta'limot sifatida vujudga kelib, unda ko'p diniy manbalar va diniy yo'nalishlar mavjuddir. BUDDIZM ASOSCHISI Uni bir qancha ismlar :Sddxarta, gautama, Shakyamuni, Budda, Tadxagata, Djina, Bxagavan bilan zikr etiladi. BIOGRAFIYALARI Bizgacha Buddaning bir necha biografiyalari yetib kelgan:MAXOVOSTU-mil-y II asrda yozilgan. LALITAVISTARA m-y II-II asrlarida BUDDXACxarita-buddist faylasufi Ashvagxosha tomonidan m-y I asrida yozilgandir. DA'VAT Budda o'zining birinchi da'vatini Varanasi yaqinidagi Rishipatana bog'ida o'zining besh rohib do'stlariga qildi va ular Buddaning birinchi shogirdlari bo'ldilar. AFSONALARDA Afsonalarga ko'ra uni so'ngi marta Xudolar insoniyatni to'g'ri yo'lga boshlashi uchun inson qiyofasida yaratganlar. Bularga ko'ra, yer yuzida Gautamaga qadar 6 ta Budda o'tgan. hayot-BU AZOB-UQUBAT VA NAJOT YO'LI MAVJUD TA'LIMOTI U vedalardagi gunohsizlik ta'limotini inkor qildi. Hayvonlarni vaxshiyona qurbon qilishni qoraladi. VARNA tizimini va undagi ruhoniylarning boshqalardan ustunligini inkor qildi. Budda yaratuvchi oliy kuch ning borligiga shubha va ishonchsizlik bildirgan. Inson o'ziga hos mavjudot, tug'iladi, o'zini-o'zi halok qiladi yoki qutqaradi. TO'RT HAQIQAT Azob-uqubat mavjuddir. Qiynoqlarning sabablari mavjuddir. Qiynoqlarni tugatish mumkin. Qiynoqlardan qutulish yo'li mavjuddir. BUDDIZM TA'LIMOTI T'limoti asosan uch qismdan iborat: Axloq. Meditatsiya. Donolik. PANCHA SHILA Buddaning besh nasihati: Qotillikdan saqlanish. O'g'rilikdan saqlanish. Gumrohlikdan saqlanish. Yolg'on, mast qiluvchi narsalardan saqlanish. Mast qiluvchi narsalardan saqlanish. MEDITATSIYA To'g'ri tushunish. To'g'ri niyat qilish. O'zini to'g'ri tutish. To'g'ri anglash. To'g'ri harakat qilish. To'g'ri hayot kechirish. To'g'ri fikr yuritish. To'g'ri gapirish. DONISHMANDLIK Bu buddizmning asosiy maqsadi bo'lib, narsalar tabiatini to'g'ri tushuninshdan iborat. Ko'rsatilgan uch amaliyot bosqichini o'tagan inson oxir-oqibat oliy saodatga, ya'ni nirvana holatiga erishadi. Nirvana-o'chish, so'nish. TARQALISHI Ushbu ta'limotning yoyilishida buddist jamoalarning ro'li katta bo'lgan. Ular yilning ob-havosi yaxshi bo'lgan to'qqiz oyida shaharma-shahar bu dinga da'vat qilib yurganlar. Buddizm boshqa dinlarga sig'inishni taqiqlamaydi.budda, ularga ibodat qilish insonga vaqtincha tasalli berishi mumkin, biroq, ular nirvana holatiga olib bormaydi, deb ta'lim beergan. ILOHALARI Hindistonning buddizmga mansub ilohalari: dunyoning yaratuvchisi Braxma, chaqmoq va momoqaldiroq xudosi Indra, hunarmandchilar homiysi Xatimanu, tibetda qahramon Baser timsoli, Mongoliyada CHingizxon kabi milliy qahramonlar buddizm timsoliga aylangan. Biroq bu ilohlar nirvana holatiga olib bormaydi. Faqatgina Budda nirvana holatiga boshlay oladi va shu yo'sinda insonni azoblardan xalos etadi. MANBALARI Buddizm ta'limoti bir qator kitoblarda aks ettirgan. Ulardan eng asosiysi: Tripitaka- uch savat ma'nosini anglatadi. U sutra, vinaya, abxidxarma matnlaridan iborat BUDDA KUKLALARI SAVOLLAR Qachon ular da'vat qilmaganlar? I asrda buddizmning qaysi yo'nalishi Xitoyga kirib kelgan? Budda hayotiga tegishli asosiy ...