Din sotsiologiyasi

Mavzu: DIN SOTSIOLOGIYASI 1. Din tushunchasi. 2. Dunyo dinlarining tasnifi. ► Din sotsiologiyasi; ► Madaniyat va jamiyat; 3. Islom dini ma'naviy qadriyat sifatida. 4. Dinning siyosiylashuvi jarayonlari tahlili. Ijtimoiy hayotning muhim jabhasi bo'lgan din va diniy e'tiqod masalasi sosiologiya fanining muhim obyektlaridan biri hisoblanadi.SOTSIOLOGIYA jamiyat hayotini o'rganar ekan, shu hayotning muhim tarkibiy qismi bo'lgan va ayni paytda unga kuchli ta'sir o'tkazuvchi omil - din doimo uning diqqat markazida bo'lgan. din sotsiologiyasi SOTSIOLOGIYA fanining asoschisi hisoblanuvchi O. Kont jamiyat taraqqiyotini davrlarga bo'lar ekan, asosiy mezonlardan biri sifatida dinga murojaat qiladi. Uning tasnifida insoniyat o'z rivojida uch bosqichni bosib o'tadi. Bular quyidagilar: teologik, metafizik va ilmiy bosqichlar. Kont fikricha, har uchala bosqichda ham din muayyan rol o'ynaydi. Dinning ijtimoiy hayotdagi o'rni va rolini tahlil qilish uchun, avvalo, din o'zi nima?- degan savolga javob topish kerak. Bu savol jo'ngina tuyulsa ham, unga javob berish ancha murakkab. din sotsiologiyasi Bu savolga dinshunoslik, sosiologiya va falsafadagi turli oqimlar turlicha javob beradilar. Bu javoblarning aksariyati esa bir-biriga zid va bir-birini inkor qiladi. Sho'rolar davrida chiqarilgan falsafa va ateizmga oid adabiyotlarda din voqyelikning kishilar ongidagi fantastik in'ikosi, deb ta'riflangan va u xalq uchun af'yun, deb e'lon qilingandi. Bu adabiyotlarda dinning asosiy belgilaridan biri ilohiy kuchga, ya'ni xudoga ishonish, deb belgilanardi. Holbuki, dunyoda shunday dinlar borki, ularda xudo tushunchasi umuman yo'q. din sotsiologiyasi SOTSIOLOGIYA va dinshunoslikka oid mavjud adabiyotlarni tahlil qilish ularda dinga ko'plab ta'riflar berilganini ko'rsatadi. Biz bu ta'riflar qatoriga yana bittasini qo'shish o'rniga dinning o'ziga xos belgilarini sanab o'tmoqchimiz. Ular quyidagilar: I. Muayyan e'tiqod va ta'limotning mavjudligi. Har bir din dunyoni o'z nuqtai nazaricha izohlaydi va ishonuvchilarda muayyan e'tiqod shakllantiradi. II. Marosim va rasm-rusmlar. Har bir din o'ziga xos marosim va rasm-rusumlarga ega. din sotsiologiyasi Din sotsiologiyasi Dunyo dinlari Buddaviylik Islom Xristianlik Diniy marosim va rasm-rusumlarning muayyan qismi faqat belgilangan joylarda jamoa bo'lib bajarilishi. Masalan yahudiy va xristian dinida ibodatning asosiy qismi faqat sinagoga va cherkovda bajariladi. Islom dinida erkaklar tomonidan o'qiladigan namoz asosan jome masjidlarida o'qiladi. din sotsiologiyasi Dinlar sehrgarlikdan avvalo mana shu belgi bilan, ya'ni muayyan marosimlarni muayyan joylarda bajarish bilan farqlanadilar. Sehrgar va shamanlar Іayri tabiiy harakatlarni individual holatda bajarsalar, dindorlar diniy marosim va ibodatlarning asosiy qismini jamoa bo'lib bajaradilar. din sotsiologiyasi Sanab o'tilgan belgilarning uchalasi ham dunyoviy dinlarning barchasida mavjud. Bu dinlar quyidagilar: iudaizm, xristianlik va islom. Iudaizm (yahudiy dini) ular ichida eng qadimiysi bo'lib, miloddan taxminan ming yil oldin shakllangan. Bu din o'sha davrda mavjud bo'lgan boshqa dinlardan farqli o'laroq, yakka ...