Jaynizm haqida

O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Toshkent Islom Universiteti Dishunoslik yo'nalishi 1-kurs talabasi To'layeva Mohimbegim JAYNIZM Jaynizm dinining kelib chiqishi haqida ko'plab afsonaviy rivoyatlar mavjud.Rigve- da kitobida jaynizmning ikki tirtxakarlari Rishabha va Arishtanem haqida rivoyatlar keltirilgan.Ulardan birinchisi-Rishabha jaynizm ta'limotining asoschisi hisoblanadi. Bu rivoyatlarda Rishabha shaxsida iloh Naroyana,ya'ni Vishnu mujassam bo'lgan. TIRTXAKAR Jaynizm dini vakillari- ning e'tiqod qilishicha bu ta'limotga 24 tirtxa kar asos solgan.Ular- ning barchasi kshatriylar xonadonidan bo'l- gan.Ushbu tirtxakar- larning 22 tasi haqida ma'lumot yo'q. VARDXAMANA MAHAVIRA Tirtxakarlarning 23-si Vardxamana Mahavira bo'lib,u 250 yil avval yashagan Parshvanadxa - Banoras podshohi Ashvasning o'g'li bo'lgan.Vardxamana mil. av.VI asrda (599 y)Hin- distonning Bixar shtatida boy kshatriy oilasida tug'ilgan. Vardxamana Maxavira -rohiblar,oddiy erkak va ayol insonlar barobar e'tiqod qila oladigan diniy ta'limotga asos solgan. Maxavira mil.av.527- yili 73 yoshida vafot etadi.Jaynizm adabiyotida keltirilishicha,u Nirvana -sonngi ozodlik holatiga erishgan. JAYNIZM TA'LIMOTI Jaynizm ta'limotining asosiy g'oyasi deyarli barcha hind dinlari uchun umumiy bo'lgan karmalar va nirvana haqidagi ta'limot hisoblanadi. Nirvanaga erishgan inson qayta tug'ilishdan ozod bo'ladi. Jaynizm ta'limoti borliqning iloh tomonidan yaratilgani va uning borliq ustidan nazorat qilib turishini tan olmaydi.Unga ko'ra,ruh-abadiy mavjudot,olam esa azaliydir. JAYNIZMDAGI OQIMLAR Mil.av.II asrlarda og'zaki matnlarni kitob holatiga keltirish maqsadida qilingan harakatlar oqibatida jaynizm ikki oqim-svetambarlar(oq kiyim kiyganlar)va digambarlar (moviy kiyim kiyganlar)ga bo'linib ketgan.Digambarlar jaynizmning asl holatini saqlab qolishga ahamiyat berganlar. Jaynizmning ikki oqimga bo'linib ketishi har ikki oqimning o'ziga xos urf-odatlari, qiyinishi va boshqa hayotiy qirralarining shakllanishiga sabab bo'lgan. JAYNIZM RAMZLARI JAYNIZMNING IFODASI Jayn dinida avomning moddiy,aqliy va ma'naviy imkoniyatlaridan kelib chiqib,taqvodorga asosan birlamchi shar'iy amallarning ijrosi farz etilgan: 1.Hech bir jonzotga ziyon- zahmat yetkizmaslik va ularni o'ldirmaslik. 2.E'tiqodga munosib axloq- odob talablariga qat'iyan rioya qilish. 3.Rahm-shafqatli bo'lish. 4.Haqiqatgo'y,sahiy bo'lish. E'TIBORINGIZ UCHUN KATTA RAHMAT!! ...