Ma'naviyat asoslari dinshunoslik Ilk ibtidoiy diniy tasavvurlar

Andijon Mashinasozlik Instituti Mashinasozlik Fakulteti AT yo'nalishi II bosqich 205-guruh talabasi Shokirov Ismoiljonning Ma'naviyat asoslari, Dinshunoslik fanidan tayyorlagan taqdimoti Reja: 1.Din haqida tushuncha 2.Dinlarning tasnifi 3.Ilk ibtidoiy diniy tasavvurlar 4.Qadimgi dinlar 5.Hozirgi kunda keng tarqalgan dinlar O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 31- modda: Hamma uchun vijdon erkinligi kafolatlanadi. Har bir inson xohlagan dinga e'tiqod qilishi yoki hеch qaysi dinga e'tiqod qilmaslik huquqiga ega. Diniy qarashlarni majburan singdirishga yo'l qo'yilmaydi Respublikamizning birinchi Prezidenti I.A.Karimov istiqlolning dastlabki kunlaridanoq milliy va diniy qadriyatlarning ma'naviy madaniyatida tutgan o'rni haqida shunday degan edi: «Bu sohadagi eng asosiy vazifamiz - milliy qadriyatlarimizni tiklash, o'zligimizni anglash, milliy g'oya va mafkurani shakllantirish, muqaddas dinimizning ma'naviy hayotimizdagi o'rnini va hurmatini tiklash kabi, mustaqillik yillarida boshlangan ezgu ishlarimizni izchillik bilan davom ettirish, ularni yangi bosqichga ko'tarish va ta'sirchanligini kuchaytirishdir» Din so'zi o'zbеk tiliga arab tilidan kirib kеlgan bo'lib, ishonch, inonmoq ma'nosini bildiradi Dunyoviy nuqtai nazar bo'yicha din ijtimoiy-tarixiy hodisa. Kishilik jamiyati tarixiy taraqqiyotining ma'lum bosqichida paydo bo'lgan ijtimoiy ong shakllaridan biri Diniy ulamolar fikricha, din Alloh tomonidan o'z payg'ambarlari orqali bashariyat olamiga joriy etilajagi zarur bo'lgan ilohiy qonunlardir. U azaldan insonning Alloh bilan aloqa qilish ehtiyojidir Din - muayyan ta'limotlar, his-tuyg'ular, toat-ibodatlar va diniy tashkilotlarning faoliyati orqali namoyon bo'ladigan, olam, hayot yaratilishini tasavvur qilishning alohida tarzi, uni idrok etishning o'ziga xos usuli, olamda insoniyat paydo bo'lganidan to bizgacha o'tgan davrlarni ilohiy tasavvurda aks ettirishdir Din tabiat, jamiyat, inson va uning ongini, yashashdan maqsadi hamda taqdirini bеvosita qurshab olgan, atrof-muhitdan tashqarida bo'lgan, insonni yaratgan, ayni zamonda unga birdan-bir to'g'ri, haqiqiy va odil hayot yo'lini ko'rsatadigan va o'rgatadigan ilohiy qudratga ishonch va ishonishni ifoda etadigan maslak, qarash, ta'limotdir Dinlar ta'limotiga ko'ra 2 turga bo'linadi: MONOTЕISTIK - yakkaxudolik dinlariga islom, yahudiylik, xristianlik dinlari; POLITЕISTIK - ko'pxudolik dinlariga esa hinduiylik, brahmanlik, konfutsiylik, daosizm, sintoiylik, buddaviylik kabi dinlar kiradi Dinlar unga e'tiqod qiluvchilarning miqyosi, o'zining ma'lum millatga, xalqqa xosligi yoki millat tanlamasligiga ko'ra uch guruhga bo'linadi (etnik tasnif): 1) Urug'-qabila dinlari - totеmizm, animizm, fеtishizm, magiya va shamanizm kabi dinning ibtidoiy shakllari. Ular milliy va jahon dinlari tarkibiga singib kеtgan. Avstraliya, Afrika va Janubiy Amerikadagi ayrim qabilalarda hozir ham saqlanib qolgan; 2) Milliy dinlar - faqatgina bitta millatga xos bo'lib, boshqa millat vakillari qabul qilmaydigan dinlar (yahudiylik, hinduiylik, jaynizm, konfutsiychilik, sinkxiylik, sintoizm); 3) Jahon dinlari - dunyoda eng ko'p tarqalgan, kishilarning millati va irqidan qat'i nazar unga e'tiqod qilishlari mumkin bo'lgan dinlar (buddaviylik, xristianlik va islom dinlari). Totemizm Totеm yoki o'totеm aslida Shimoliy Amerikada yashovchi tub aholining ...