Tarix falsafasi tushunchasi

Tarix falsafasi tushunchasi Reja: Tarix falsafasining maqsadi va vazifalari Tarixning antik falsafasi Xristian dunyoqarashining tasiri Tarixiy manbalarning о'ziga xos xususiyatlari XVII - XIX asr о'rtalarida tarix falsafasi Tarix falsafasining maqsadi va vazifalari Tarixning ilmiy jixatdan taxlil qilish uni idrok etish, yuz bergan ijtimoiy - siyosiy jarayonlar orqali muayyan davrning siyosiy va manaviy muhitini baholash har bir davr kishilari ruhiyati, manaviy ahloqiy mezonlari voqea hodisalarga munosabatini о'rganish, uni falsafiy idrok etish tarix falsafasi tushunchasining mazmunini belgilaydi. Tarixiy jarayonlarning falsafiy tahlili bilan tarix falsafasi yoki istoriosofiya shug'illanadi. Tarix falsafasi tushunchasini ilk bor Volter qо'llagan. Volter tadbiq etgan bо'lsa - da, u amalda antik davrga borib taqaladi - deyiladi.[1] U mustaqil falsafiy fan sifatida о'zining predmeti, kategoriyalar apparati va metodologik yondashuvlariga ega. Nemis marifatparvari Iogan Gotfrid Gerder (1744 - 1803) о'zining Insoniyat tarixi falsafasiga doir g'oyalar(1784) asarida ilk bor barcha xalqlarni о'z ichiga qamrab olgan yagona umuminsoniy kelajakka olib keluvchi tarixiy jarayonning birligi g'oyasini ilgari surdi. Jahon tarixiy jarayonini aynan shu tarzda anglashni u tarix falsafasining predmeti sifatida qaragan.xozirgi davrga kelib,tarix falsafasi yoki istoriosofik bilimlar (jamiyat tarixining nazariy masalalari)tuzimida uchta asosiy yо'nalish ajratib kо'rsatilmoqda. Bular: tarixiy jarayonni umumlashtirish (alohida tarixlarni yagona jaxon tarixiga jamlash), tarixning manosini axtarib topish va tarixiy bilish metodalogiyasini yaratishdan iborat. Tarix falsafasining tarixiy xotira,tarixiy tafakkur mohiyati va qirralari,tarix fani tushunchasining mazmun mohiyati,tarix haqiqati va hayot haqiqati,inson va insoniyat taraqqiyoti kabi muammolarini о'rganish orqali umuminsoniy va dunyoviy rivojlanish hodisalarining bir-biriga bog'liq jixatlarini tadqiq etish, kо'plab savollarga javob topish mumkin. Tarix. Zamonaviy tarix fanining aloxida bо'lim va tarmoqlari yordamchi va masus tarix fanlari, bilamizki, insoniyat bir necha ming yillik tarixga ega. Uning rivojlanish jarayonini tarix fani о'rganadi. Biz tarix sо'ziga bir qancha tariflarni keltirishimiz mumkin. - Tarix yunoncha historian sо'zidan olingan bо'lib, о'tmish voqealar haqida hikoyalar,bо'lib о'tgan hodisalar degan manoni anglatadi. Tarix,vaqt,davr,zamon,axtarish,qidirish,topish,tekshirish tekshirganlarni о'rganish va о'rganganlarni hikoya qilish degani. - Tarix - asrlar shohidi, haqiqat mas'hali,qalb xotirasi, hayot muallimidir. - Tarix - tabiat va jamiyatning har bir taraqqiyot jarayonining kishilik jamiyatini xar taraflama о'rganuvchi fan hisoblanadi. - Tarix - yunoncha sо'z bо'lib, tadqiqot, hikoya manolarini bildiradi. - Tarix insoniyat о'tmishi rivojlanishining va xilma - xilligini о'rganib, uning hozirgi va kelajak istiqbolini aniq tushinish maqsadidagi fandir. Tarixning subyekti inson sanaladi. -Tarix о'tmishning kо'zgusi, kelajakning ustozi hamma fanlarning xam о'ziga xos bо'limlari tarmoqlari, yordamchi va maxsus fanlardan iborat bо'lgani kabi zamonaviy tarix fanida xam bо'lim va tarmoqlari, yordamchi va maxsus tarix fanlaridan iborat. Tarixning alohida bо'lim va tarmoqlarida tarixchilar jamiyat tarixini butun jaxon ...