Veda va Hinduism haqida tushuncha

02.12.2017 1 Toshkent Islom Universiteti Islom tarixi va falsafasi fakulteti 1-bosqich talabasi G'offorov Zafariddin TAQDIM ETADI 02.12.2017 2 Hindiston totemlari Hindistonning qadimiy totemlariga Sigir Maymun Ilon Sher Fil Qushlar. Umuman olganda Hinduizmda deyarli har bir totemi xudo yoki xudoning hamrohi deb e'tiqod qilinadi. 02.12.2017 3 Veda xudollari panteoni. Voruna- osmon xudosi Suryo- quyosh xudosi Umos- tong xudosi Indra- momaqaldiroq va yashin xudosi Vayyu- shamol xudosi Ogni - olov xudosi Ema - ohirat xudosi Oditi - hosildorlik xudosi 02.12.2017 4 Hnduizm Bu din asosan Hindistonda tarqalgan bo'lib, mamlakat aholisining 83 %I yani 650 mln kishi shu dinga e'tiqod qiladi.Hinduizm e'tiqod qiluvchilar soni jihatidan jahonda 3-o'rinda turadi.Bangladeshda (12 mln), Indoneziyada (3.6 mln), Shri-lankada (3 mln), Pokistonda (1.5 mln),Malayziyada(1 mln), AQSHda(0.5 mln) mavjud. 02.12.2017 5 Hinduizmning Braxmanizmdan farqlari Hinduizmda ham brahmanlar asosiy o'rinni egallaydi,lekin hinduizm brahmanizmdan katta farq qiladi. Unda Mahabharatava boshqa sheriy matnlar qadimgi sansikrit tilidan zamonaviy hind tiliga tarjima qilinib,muqaddasligi jihatidan asl matni bilan bir xil hisoblanadi.Hinduizm ta'limotiga ko'ra brahmanlar nafaqat oliy tabaqa vakillaridan,balki oddiy xalq ichidan,hatto ayollardan bo'lishi mumkin. 02.12.2017 6 Hinduizm xudolari Hinduizmda trimurti (uchlik)- Brahma,Vishnu,Shiva asosiy xudolar sanalib, BRAHMA ularning eng kattasi- dunyoni yaratgan xudo hisoblanadi.Biroq hinduizmda Vishnu va Shivaga sig'inadilar. 02.12.2017 7 SHIVA. Shiva oddiy xalq ommasi-qambag'allarning ilohi hisoblanadi.U Regvedaning birinchi nushalarida Rudra nomi bilan zikr etilgan.Yajurvedada Rudra Agni tiomsolida berilgan.U Ishana,Mahadeva(buyuk xudo) nomlari bilan ham atalgan. Xalq orasida Shivaning 1008 ta nomi bor. Shiva jangari xudo. 02.12.2017 8 TIRIDANDINALAR. Hindistonda shivaizimning 13 ga yaqin asosiy oqimlari mavjud. Shivachlar orasida asosiy oqim sifatida Tiridandinalar(uch oyoqlilar)hisoblanadi.Ularning markazi Varanasi unda tarkidunyochilikda hayot kechiradilar . 02.12.2017 9 YO'GLAR. Yo'glar o'zlarini tarkidunyo qilgan odam sifatida turli ko'yga soladilar. Uzoq vaqt nafas olmay o'laridan ketadilar,bu vaqt ular Shiva bilan yolg'iz qiladilar;omma oldida havoga ko'tariladilar;yana gipnos usulida o'rgatigan echki yoki ilon yordqamida sadaqa yig'adilar. 02.12.2017 10 VISHNU Vishnu -hozirgi Hindiston panteonida birinchilik uchun kurashayotgan ikkinchi ilohdir.Rigvedada tabiatga jon ato etuvchi quyosh xudosi Vishnu birinchi darajali ilohdir.Unda Vishnu juda sahiy qilib tasvirlangan.Ibodat paytida uni Savitar, Rohita,Surya,Adita nomlari bilan ham ataydilar.U koinotni 3 qadamda bosib o'tishi va havoda muallaq yura olishi xususiyati bilan tasvirlangan.Yarim inson yarim xudo shaklidagi qahramon Krishna Vishnuga qo'shilib ketgan,deb tasavvur qilinadi. 02.12.2017 11 INDRA Indra- havoda yashaydi.U momaqaldiroq,bo'ron va yomgir xudosidir. 02.12.2017 12 AGNI Agni - olov xudosi hisoblanadi. U oltin aravada yuradi.Sochlari olov rangli qizil soqolli.Temir tishlari yordamida o'rmonlar bilan oziqlanadi.Ko'zlari ham olovdek yonib turadi. 02.12.2017 13 SINKXIZM Sinkxizm diniga Panjobda guru(ustoz) Nanak (1469-1539) tomonidan asos solinib,unga ergashganlar o'zlarini sikxlar ...