Atrof muhit monitoringgi

RYeJA: Tabiat bilan jamiyat o'rtasidagi o'zaro munosabatlar Atrof muhitning ifloslanishi Tabiat va jamiyat o'rtasidagi o'zaro munosabatlarning keskinlashuvi sabablari va oqibatlari Inson Yer sharining ustki kismida sifat jihatdan farqlanuvchi (litosfera, atmosfera, gidrosfera), ammo bir-biri bilan uzviy aloqada va o'zaro ta'sirda bo'lgan hamda uzida murakkab tabiiy geografik jarayonlar va organik hayotni mujassamlashtirgan geografik kobik-biosferaning maxsulidir. Tabiatning rivojlanishi uning komponentlari (tok jinslari, havo, suv, o'simlik va hayvonot dunyosi) ning o'zaro ta'siri va aloqadorligi, ular o'rtasidagi modda va energiya almashinuvi asosida ruy beradi. Tabiat bir buton va yaxlit hosiladir. Uning biron komponenti uzgarsa, boshqa komponentlarida xam o'zgarishlar sodir bo'lishi zarar. Atrof muhit monitoringi Barcha ijtimoiy hayot, ishlab chiqarish, inson va uning ongi tabiiy borliq, asosida mavjud va tabiat qonunlariga amal qiladi. Tabiat va jamiyat bir butun materiyaning o'zaro chambarchas aloqadagi ikki kismi bo'lib, ular rivojlanishida umumiylik va o'ziga xos xislatlar mavjud. Tabiat kishilarning moddiy va ma'naviy ehtiyojlarini kondiruvchi yagona manbadir. Inson nafaqat jismonan, balki kalban xam tabiatsiz kun kechira olmaydi. Jamiyat esa tabiatning bir bo'lagi va doimo uning kurshovida. Tabiat bilan jamiyatning hayot muhiti o'rtasida chegara o'tkazish juda murakkab. Sayyoramizda tirik organizmlarning vujudga kelishi, yani jonsiz tabiat bilan jonli tabiya o'rtasidagi munosabatlarning yuzaga kelishi Yer taraqqiyotida muhim vokea buldi. ayniqsa, odamzodning paydo bo'lishi biosferaning rivojlanishiga sezilarli ta'sir etib, yangicha munosabatlarning shaklla- nishiga sabab buldi. Natijada, biosferada modda va energiya amashinuvining tabiiy polati uzgardi. Ushbu o'zaro munosabatlar bora-bora geografik kobikning rivojlanishida xal qiluvchi kuchga aylana bordi. Inson o'z ehtiyojlari uchun zarur barcha narsalar (ozik- ovqat, kiyim-kechak, qurilish materiallarn sa b. ) ni tabiatdan oladi. Insonning turmush faoliyati uchun kerakli bo'lgan xar qanday mahsulotlar tabiiy resurslar asosida yaratiladi. Insoniyat uchun yashash vositasi bo'lib xizmat kiladigan va xo'jalikda foydalaniladigan tabiat unsurlarining barchasi tabiiy resurslar hisoblanadi. Ishlab chikaruvchi kuchlarning rivojlanishi resurslardan foydalanish kulamining ortishiga olib kelishi tabiiy xol. Tabiat bilan jamiyat o'rta- sidagi o'zaro munosabatlar zaminida xam ana shu tabiiy resurslardan foydalanish yogadi. Kalin urmonlarni uziga makon bilgan qadimgi odam (paleontrop)lar asta-sekin urmonsiz yalangliklarga chikib, nisbatan mul ozuka manbalariga ega bula boshlagan. Ular tabiiy buyumlar: tosh va yog'ochdan foydalanganlar, ayrim sun'iy qurollarni yasaganlar, olovdan foydalanishni bilganlar. Asosan o'simliklarning ildiz va mevalarini yigish, ov va balok, tutish bilak shugullanganlar. Shubxasiz, ular tabiatta sezilarli ta'sir ko'rsatmaganlar. «Ekologik tahlil -, deb yozadi rus olimi B. F. Porshnev: paleontrop o'z atrofidagi hayvonot dunyosi bilan gnoyat zur bog'lanishda bo'lganligini kursatadi paleontrop barcha hayvon va kushlar uchun mutlako xatarsiz bo'lgan, u xech nimani uldirmagan» Shuning uchun bulsa kerak u balik, buri, tungiz bilan bemalol ...