Ekologiyaning predmeti va vazifalari, ularning ekologik ta'lim va tarbiya tizimidagi o'rni

Ekologiyaning predmeti va vazifalari, ularning ekologik ta'lim va tarbiya tizimidagi o'rni Reja: 1. Asosiy iboralar. 2.Ekologik ta'lim fanining tarixi va ilmiy asoslari. 3.Ekologiyaning predmeti va vazifalarini ekologik ta'limda yoritilishi. 4. Ekotizimlar haqida tushuncha va uning ekologik ta'limdagi ahamiyati. 5.Ekologik ta'lim va tarbiya orqali bilish kerak bo'lgan asosiy ekologik omillar. 1. Asosiy iboralar: Koevolyutsiya - o'zaro hamkorlikda rivojlanish. Envayronmentalizm (ingl. environment - atrof muhit) - muhit ustivorligi g'oyasi, atrof muhit sifatini yaxshilashga qaratilgan dunyoqarash. Antropotsentrik qarashlar - jaroyonning markazida inson turishi. Ekotsentrik qarashlar - markazida ekos 2. Ekologik ta'lim fanining tarixi va ilmiy asoslari XIX asirning boshlariga kelib g'arb ziyolilarining ijtimoiy ongida yangi dunyoqarash tendensiyasi vjudga kela boshladi, uning markazida esa insonning o'zini o'rab turgan muhit bilan o'zaro ta'siri turar edi. Bu hodisaning iqtisodiy asosi bo'lib, AQSHning va boshqa g'arb mamlakatlarning rivojlanish tarixiga xos bo'lgan bo'sh qolgan qishloq xo'jalik erlarini ekstensiv o'zlashtirishni sekinlashib qolganligi sbab bo'ldi. Ammo XIX asirning o'rtalriga kelib bo'sh yerlar zaxiralari qolmadi, bu esa AQSH tarixida birinchi marotaba ekologik inqirozga olib keldi. Natijada inson bilan tabiat o'rtasidagi o'zaro munosabatlarda yangi tizim yaratish masalasi ko'ndalang qilib qo'yildi. Qanday tizim ? Bunday sharoitda eskirb qolgan antropotsentrik qarashlardan voz kechib yangi ekotsentrik ijtimoiy ongga o'tish kerakligi aniq bo'lib qoldi. XIX asirning ikkinchi yarmi va XX asirning boshlariga kelib, birinchi ekologik inqirozni anglab etilishi natijasida umumnazariy va umumbashariy dunyoqarashlar paydo bo'lib, u amerikacha invayronmentalizm (ingl. environment - atrof muhit) deb nom oldi. Bunday qarashlar atrof muhit sifatini yaxshilashga qaratilgan dunyoqarash sifatida sotsiologiya, falsafa, siyosiy iqtisodiyot, huquqshunoslik, etika, estetika, shuningdek jamoatchilik ekologik harakatlari faoliyatida namoyon bo'ldi (Dj. Pinsho, B. Fernau va boshqalar). Ekologik ongni shakillanishi, yangi qadriyatlar tizimi, shaxsning ekologik madaniyati xalaro ekologik tshkilotlar faoliyatinig asosiy yo'nalishiga aylandi. XX asrning 70-yillaridan boshlab Ekologik ta'lim va atrof-muhit muhofazasi sohalari bo'yicha turli xil mamlakatlarning harakatlari YuNYeSKO tamonidan muvofiqlashtirila boshlandi. Bunday ishlar ekologik ta'limning global tarmog'ini tashkil qilish uni umumiy ta'limga integratsiyalash, aholini ekologik ongini shakllantirish bo'yicha o'zining strategik vazifasi deb hisobladi. Ekologik ta'lim inson va tabiat o'rtasidagi munosabatlarni koevolyutsion (o'zaro hamkorlikda, gormonik) rivojlanishidagi asosiy vositalar qatoriga ko'tarildi. 1975 yilning boshlariga kelib YuNYeSKO BMTning atrof muhit dasturi (YuNYeP) bilan hamkorlikda atrof muhit sohasidagi tlim xalqaro dasturini ishlab chiqdi. Birinchi bor ekologik ta'lim konsepsiyasi taqdim qilindi, bu esa o'z yo'lida 1987 yil Moskva shaxrida o'tkazilgan Tbilisi+10 xalqaro kongressida yanada rivojini topdi. Ijtimoiy ongda ekologik muammolarni xal qilishdagi ta'limni rolini ahamiyatini oshishida Insonning yashash muhiti haqidagi BMTnig Konferensiyasi Deklaratsiyasi muhim rol o'ynadi. ta'limning global ekologik muammolarni xal ...