Ekosistemalar ekologiyasi. Tabiiy va sun'iy ekosistemalar

Ekosistemalar ekologiyasi Tabiiy va sun'iy ekosistemalar Reja: 1. Ekosistemalar. 2. Tabiiy ekosistemalar. 3. sun'iy ekosistemalar. Ekosistemalar Ekosistemalar tabiiy va sun'iy bo'ladi. sun'iy ekosistemalar inson faoliyati natijasida paydo bo'ladi. Tabiiy ekosistemalarga xovuzlar, utloklar, chakalakzorlarni misol qilib keltirish mumkin. har xil akvariumlar, gul o'tkazilgan yashiklar xam har xil tabiiy ekosistemalarni kichik modellari hisoblanadi. o'ziga xos o'simliklar dunyosi va landshaftiga ega bo'lgan biogeotsenozlar geografik zonallik bilai xam chambarchas bog'liq bo'ladi. Geografik zonallik natijasida biomlar deb ataluvchi yirik regional ekosistemalar yoki biosistemalar hosil bo'ladi. Bunday biomlarga tundra, tayga, urmon, chul, dasht va tropik urmonlar misol bo'ladi. Chuchuk suv xavzasi ekosistemalariga kullar, dare va botkokliklar kiradi. Juda katta maydonlarni egallovchi bunday ekosistemalar chuchuk suv organizmlarining yashash joyi, ichimlik suv manbai sugoriladigan yerlar uchun suv rezervi hisoblanadi. Dengiz ekosistemalariga Yer satxining 70 foizini egallovchi ochiq dengizlardan tashqari kirgoklar buyidagi kontinental shelf xam kiradi. Bunday ekosistemalar hayvon va o'simliklarning xilma-xilligi, plankton va bentosning (suvda muallak holatda buladigan, suv tubida yashaydigan mikroorganizmlar), sodda hayvonlar va tuban suv utlari juda ko'p miqdorda bo'lishligi bilan ta'riflanadi. Kontinental shelflarda asosan sanoat balikchiligi rivojlangan. Dengiz limanlari - kirgok kurfazlari va daryolarning kuyilish joylari balikka va boshqa dengiz organizmlariga juda boy bulayapti. TABIIY EKOSISTYeMALAR Markaziy Osiyo regionining ekosistemalari. Bu regionning fizik-geografik sharoiti va landshafti xam juda xilma-xildir. Shimoli-g'arbiy hududlar tipik chul va chala chullardan iborat bo'lib, kuruk issik yozi, juda sovuk kishi, yogingarchiligining kam bo'lishi bilan ta'rifla­nadi. Biologik maxsuldorlikning cheklovchi omili namlikning kamligi hisoblanadi. Yogingarchilikning yillik miqdori 200 mm dan oshmaydi, asosan yogingarchilik kish-bahor faslida kuzatiladi. o'simliklar asosan bir yillik o'simliklardan iborat. Ular o'z hayot siklini qisqa bahor davridayok tugatishga ulguradi. Bu joylarda yantok ko'p usadi, uning ildizlari 15-20 m chuqurlikdagi suvlargacha etib boradi shuningdek saksovul va boshqa chul butazor o'simliklari ko'p usadi. Yer osti suvlarining tarkibida tuzning miqdori juda ortik bo'lgan-ligi uchun shurlangan yerlar ko'p uchraydi. Chul hayvonlari xam o'simliklar kabi suvsizlikka yaxshi moslashgan. Chulda yashovchi sudralib yuruvchilar, mayda kemiruvchilar suvsizlikka fiziologik va etologik (fel-atvori bilan) moslashgan. Bu hayvonlar ichimlik suviga unchalik muhtoj emas, chunki ularning organizmida metabolik suv istemol qilingan kuruk ozikning parchalanishi natijasida hosil bo'ladi, ularning siydigi juda kontsentratsiyalashganligi uchun organizmdan suv kam ajraladi. Tuyalar, saygoklar va boshqa ko'p chul hayvonlarida uzoq vaqt suv­sizlikka chidamlilikni taminlovchi mexanizmlar rivojlangan. o'simliklar asosan bir yillik o'simliklardan iborat. Ular o'z hayot siklini qisqa bahor davridayok tugatishga ulguradi. Bu joylarda yantok ko'p usadi, uning ildizlari 15-20 m chuqurlikdagi suvlargacha etib boradi shuningdek saksovul va boshqa chul butazor o'simliklari ko'p usadi. SUN'IY EKOSISTYeMALAR buzilishiga va sterilizatsiyalashiga, ...