Shahar atmosferasini ifloslantiruvchi manbalar

shahar atmosferasini ifloslantiruvchi manbalar Hozirgi zamon avtotransporti atmosferaga salkam ikki yuz xil modda chikaradi, shundan atigi besh xilgina zaxdarsizdir. hozirgi zamon avtomobilida bir ot kuchini harakatga keltirshd uchun 150-200 gramm yonilg'i sarf bo'ladi. hozirgi vaqtda butun dunyodagi jami avtoparklardagi avtomobillarning umumiy quvvati 15 milliard ot kuchiga baravardir. Bitta yuk avtomobili bir soatli ish mobaynida atmosferaga 120 kub metrgacha ishlangan gazni chikaradi. Yengil mashinaniki undan ikki baravar kamroq. Shunisi kiziqki, 1 kilogramm yonilg'ining yonishi uchun 15 kilogramm havo talab qilinadi, vaxolonki ana shuncha yonilg'idan chiqqan chiqindi gazlar 1500 kilogramm havoni ifloslantiradi. Avtotransport vositalari shahar havosini ishlangan gazlar bilan zaharlashidan tashqari, uni chang va rezinaning yo'l qoplamasiga ishka-lanishidan paydo bo'luvchi chiqindilar bilan xam ifloslantiradi. Bitta avtomobil bir yilda havoga salkam 10 kilogramm rezina chiqindilarini chikaradi. yuqorida kursatilganidek, yirik shaharlar havo basseynining turli manbalar orqali ifloslanishida hozirgi zamon sanoati ikkinchi o'rinda turadi. Avtotransportdan chikuvchi ishlangan zaharli gazlar yer bagirlab tarqalishi sababli birinchi navbatda avtomobil yo'llari chetidagi uylarda yashovchi aholi va avtotransportda ishlaydigan kishilarga ta'sir qilsa, sanoat korxonalaridan chikuvchi zaharli gazlar esa butun shahar aholisiga ta'sir qiladi. Sanoat chiqindi gazlari, asosan 5 metrdan 100 metrgacha bo'lgan balanddik buylab, yani shahar havo basseynining doimiy yoki o'zgaruvchi shamol rejimi esib turadigan zonasida tarkaladi. Shunisi xam borki, shahar joylashgan rayon atmosferasining o'sha qatlami iqlim va ob-havo sharoitiga ko'ra tinch, shamolsiz holatda bo'lishi mumkin. Bunday sharoitda zaharli chiqindilar atmosferaning sifatiga yanada kuchlirok salbiy ta'sir kursatadi. Ixota daraxtlarining yukligi sababli issik, kuruk iqlim sharoitida shahar havo basseynida fitokimyoviy «smog» hosil bo'lib, muayyan rayondagi jami tirik va notirik mavjudotga salbiy ta'sir ko'rsatadi. shahar atmosferasini ifloslantirishda energetika sanoati korxonalari va kommunal-maishiy obyektlar alohida urinda turadi. Energetika sanaotida yoqilg'i yonadigan energetika qurilmalaridan shahar atmosferasiga, asosan, chang, kul, tugun, kurum, smolasimon, moddalar, sulfid angidrid, uglerod oksidi, ammiak va marganets kabi zaharli chiqindilar tarkaladi. Ho'l qattiq yoqilg'idagi yonmaydiga mineraya birikamalardan iborat. Ho'l yoqilg'i tarkibidaga miqdoriga va kilgii utxonalarda yokish usuliga karab turli miqdor va holatda ajraladi. Masalan, utxonaga kavat-kavat qilib tashlangan toshkumir butunlay yonib bitmaydi va kulga kushilib shlakka (toshlarga) aylanadi. Bordi-yu, kumir maydalanib utxonaga forsunka (sachratma asbob) orqali tashlansa, xammasi yonib, hosil bo'lgan kul tutunga kushilib havoga chikib ketadi. Yirik sanoat shaharlarining havo basseyni sifatini kuzatuvchi xizmat muassasasi ma'lumotlariga qaraganda, atmosferadagi zaharli moddalar orasida kulami jihatidan uglerod oksidi birinchi urinda turadi. Shuning uchun ana shu gazning ta'siri tug'risida mufassalrok tuxtalib utamiz. Uglevod oksidi xar qanday yonilg'ining isi jumladan, avtotransport divigatellarida ishlatiladigan yonilg'ining yonish jarayonida hosil bo'ladi. Na o'ziga xos xidi, na rangi bulmaydigan ...