Ekologik omillar

Ekologik omillar. Reja: 1.muhit ekologik omillar majmuidir. 2.Ekologik omillarning klassifikatsiyasi: abiotik, biotik, atropogen omillar. 3.Abiotik omillar - yorug'lik, issiqlik va havoning ekologik ahamiyati. Tayanch ibora va atamalar: ekologik omil, hayot uchun eng zarur omillar, avtotrof, fotosintez, tik nur, tarkok nur, geliofit, skiofit, barg mozaikasi; anemofiliya, anemoxoriya. Yer biosferasida uzining mohiyatiga ko'ra yashil o'simliklar alohida urin tutadi. Ular ulik tabiatdan uziga zarur barcha ashelarni olib, ulardan organik moddalar hamda sof kislorod tayerlaydi va barcha tirik mavjudotlarning yashab turishini ta'minlaydilar. muhitdagi SO2, N2, O2, N2 va bir kator mineral moddalarni tirik organizmlar tarkibiga kiritish vazifasini xam o'simliklar bajaradi.Ularni urab turgan narsalar, vokealar va jaraenlarning majmuasi muhit deb ataladi. muhit bir necha guruh ekologik omillar yig'indisidan iboratdir. Ekologik omillar o'simlik hayotini ta'minlaydilar, ammo ular o'simlik uchun ahamiyatiga ko'ra bir xil emas. o'simliklarning hayot kechirishi uchun eng muhim omillar majmuasini yashash muhiti deb aytiladi. Chunki muhitdagi inert gazlar, elektromagnit to'lqinlar, havo bosimining kisman uzgarib turishini, shamol kabilarsiz xam o'simliklar bemalol yashay oladi. muhitning ekologik faktorlarini ularning ta'sir etish xarakteriga karab hozirgi vaqtda 3 guruhga bulinadi: 1. Abiotik faktorlar - ulik tabiat faktorlaridir. Ularga iqlim, tuproq, orografik (landshaft) va tarixiy faktorlar kiritiladi. Ular odatda o'simlikka alohida-alohida emas, balki kompleks ta'sir etadilar 2. Biotik faktorlar. o'simlikka ta'sir etadigan tirik mavjudotlarni o'z ichiga oladi. Ular o'z navbatida fitogen va zoogen faktorlarga bulinadi. o'simliklar o'zaro foydali va biri ikkinchisiga zararli ta'sir ko'rsatishlari mumkin, hayvonlar xam o'simliklarga xam foydali, xam zararli ta'sir etishlari mumkin. 3. Antropogen ta'sirlar - inson faoliyatining o'simliklar dunesiga ta'siri. Ular xam o'simlik va o'simliklar koplamiga foydali eki zararli ta'sir etishi mumkin. Ayrim olingan faktorlar eki ularning kompleksi o'simliklarning turli o'sish va rivojlanish bosqichlarida turlicha intensivlik va kuch bilan ta'sir etadilar. Masalan, ero'g'lik va undan kelib chikadigan issiqlik hamda suv bilan ta'minlanish boshqa abiotik faktorlarga nisbatan o'simlikka sezilarlirok ta'sir qiladi. boshqa iqlim faktorlari xam muhim ammo ularning o'simlikka ta'siri kuprok suv bilan ta'minlanishi va ero'g'lik orqali sodir bo'ladi. Shunday qilib, o'simliklarning o'sishi va rivojlanishi va fitotsenozning shakllanishi va rivojlanishi ularni urab turgan muhit ta'sirida bo'ladi. Ammo o'simliklar xam o'z navbatida kislorod ajratishi, suv buglatishi, uzidan efir moylari, fitontsidlar va ildiz sistemasidan ajraladigan kolinlari bilan, koldiklarini tuproqda chirishi natijasida tuproqni ozik moddalarga boyitishi bilan atrof muhitga katta ta'sir kursatadi. 1. Abiotik faktorlar.iqlim faktorlari. a)yorug'lik. Yero'g'lik yashil, avtotrof o'simliklar uchun eng muhim hayot faktorlaridan biri hisoblanadi. Chunonchi bu faktor, xususan kuesh nuri, o'simliklarda boradigan fotosintez protsessida, yani o'simliklarning o'sishi va rivojlanishi uchun zarur organik moddalar hosil bo'lishida ishtirok ...