Qizil kitob va uning atrof-muhitni muhofaza qilishdagi ahamiyati

QIZIL KITOB va uning atrof-muhitni muhofaza qilishdagi ahamiyati Tayorlovchi:Hakimova Lobar REJA: Qizil kitobning bugungi kundagi ahamiyati Tabiatni muhofaza qilish tushunchasi Qizil kitob - yo'qolib borayotgan yoki yo'qolish xavfida bo'lgan noyob o'simlik va hayvon turlarini qayd qiluvchi davlat hujjati. Qizil kitobda o'simlik va hayvon turlari sonining kamayishi, areallarining qisqarib borishi sabablari yoritiladi; ularni saqlab qolish uchun tavsiyalar berib boriladi 1948 yilda tashkil etilgan Tabiat va tabiiy resurslarni muhofaza qilish xalqaro ittifoqi kamyob va yo'qolib ketish xavfida bo'lgan o'simlik va hayvon turlarining ro'yxatini tuzish g'oyasini amalga oshirishga kirishdi. Turlarni saqlab qolish bo'yicha maxsus xalqaro komissiya tuzilib, 1966 yildan boshlab boshqa tabiatni muhofaza qilish tashkilotlari bilan hamkorlikda xalqaro Qizil kitobning dunyo va alohida mintaqalar florasiga bag'ishlangan nashrlar chop etila boshlandi. O'zbekiston Respublikasi Qizil kitobi O'zbekiston RespublikaSI QIZIL KITOBI «QIZIL KITOB» ayrim viloyatlar,mamlakatlar yoki butun dunyo bo'yicha kelajakda xavf ostida turgan o'simlik va hayvonlar haqida ma'lumotlarga ega bolgan rasmiy hujjatdir. 1983YIL O'SIMLIKLARNI HIMOYA QILISH TO'G'RISIDA. 1984 YIL HAYVONAT OLAMINI HIMOYA QILISH TO'G'RISIDA. O'OZBEKISTON RespublikaSI QIZIL kitobii QIZIL KITOBNING MOHIYATI SHUNDAKI,ULAR O'SIMLIK VA HAYVONOT OLAMINING NOYOB VA YO'QOLIB KETISH XABFI OSTIDAGI TURLAR HAQIDA MA'LUMOT BERUVCHI hujjatDIR. UNING VAZIFASI - JAMOATCHILIK VA DAVLAT IJROYA MUASSASALARINI TABIAT muhofazaSI MUAMMOSIGA JALB QILISHDAN VA TURLAR GENOFANDINI SAQLAB QOLISHGA YORDAMLASHUVIDAN IBORAT. QIZIL KITOB 4 TA KATEGORIYAGA BO'LINADI: 1. YO'QOLGAN YOKI YO'QOLISH ARAFASIDA TURGAN TURLAR. 2. O'QOLIB BORAYOTGAN TURLAR. 3. NOYOB TURLAR. 4. KAMAYIB BORAYOTGAN TURLAR. O'zbekistonning noyob va kamayib borayotgan o'simlik va hayvonlari to'g'risidagi dastlabki ma'lumotlar 1974 yil ta'sis etilgan Qizil kitobda o'z aksini topgan. O'zbekiston Qizil kitobi 1978 da ta'sis etildi. Birinchi marta O'zbekiston Qizil kitobining faunaga bag'ishlangan qismi 1983 yil nashrdan chiqdi. Unga umurtqali hayvonlar (baliqlar, sudralib yuruvchilar, qushlar, sut emizuvchilar) ning 63 turi kiritilgan edi. O'simliklar olamining kamyob, yo'qolib ketish xavfida bo'lgan 163 turi haqida ilk bor mukammal ma'lumotlar 1984 yil bosmadan chiqqan Qizil kitobda keltirilgan. Qizil kitob - davriy nashr hisoblanadi. Unga kiritiladigan o'simlik va hayvon turlari Tabiatni muhofaza qilish xalqaro ittifoqi taklif etgan tasnifga binoan 4 guruhga ajratiladi: 1) yo'qolgan yoki yo'qolish arafasida turgan (jiddiy muhofaza talab etuvchi) turlar; 2) yo'qolib borayotgan (areali va soni kun sayin kamayib borayotgan, maxsus muhofazaga muhtoj) turlar; 3) kamyob, bevosita yo'qolish xavfi bo'lmasada, kichik maydonlarda kamdankam uchraydigan (muhofazaga muhtoj) turlar; 4) muayyan vaqg davomida soni va tarqalgan maydonlar tabiiy sabablarga qo'ra yoki inson ta'sirida qisqarib borayotgan (sonini nazorat qilib turish talab qilinadigan) turlar. Qizil kitobga, unga kirgan turlar maqomining o'zgarishi, maxsus muhofaza choralari tufayli ba'zi turlar sonining tiklanishi, aksincha, ...