Changning zararli ta'siri

Changning zararli ta'siri xalq xo'jaligidagi ko'p ishlarni bajarishda chang hosil qilish bo'ladi. Ular kelib chiqish manbalariga ko'ra, tabiiy va sun'iy changlarga bulinadi. Tabiiy changlar - inson ta'sirisiz hosil bo'ladi. Bunday changlar turkumiga shamol va buronlar ta'sirida kum va tuproqlarning erroziyalangan qatlamlari uchishi, o'simlik va hayvonot olamida, vulkonlar otilishi boshqa xollarda paydo buladigan changlarni kiritish mumkin. Tabiiy changlarining atmosfera muhitidagi miqdori tabiiy sharoitga, havoning meteriologiya holatiga, yilning fasllariga va aniklanayotgan zonaning kaysi mintaqada joylashishiga bog'liq. Masalan, atmosferadagi changning miqdori shimoliy tumanlarga nisbatan janubiy tumanlarda, urmon zonalariga nisbatan chul zonalarida, shuningdek, kish oylariga nisbatan yoz oylarida kuprok bo'lishi ma'lum. Aniklanishicha, xar bir kubometr havo tarkibida chang zarralari dalalar va boglarga nisbatan shaharlarda un marta kuprok ekan. Togli hududlarda esa chang zarralari undan xam kamrok bo'ladi. Sanoat korxonalari va qurilishlarda insonning bevosita ta'siri natijasida sun'iy hosil bo'ladi. Ishlab chiqarishning ba'zi bir tarmoqlarida shunday xafvli sanoat changlari ajraladiki, ularni tozamasdan chikarib yuborish fojiali oqibatlarga olib keladi. Kelib chiqish xususiyati bo'yicha organik, mineral va arlashma changlar farqlanadi. Changning zararli ta'siri-uning kimyoviy tarkibiga bog'liq. Sanoatda, trasport vositalarini ishlatishda va qishloq xo'jaligida bajariladigan ishlarning deyarli xammasida chang hosil bo'lishi va ajralishi kuzatiladi. Umuman changlarning turlari ularning kelib chiqish manbalarning hisobga olib, ularni tabiiy va sun'iy changlarga bo'lib karaladi. Tabiiy changlar sirasiga tabiatda inson ta'sirisiz hosil buladigan changlar kiritiladi. Bunday changlar shamol va qattiq buronlar ta'sirida kum va tuproqning erroziyalangan katlamlarining uchishi, o'simlik va hayvonot olamida paydo buladigan changlar, vulkonlar otilishi, kosmosdan yer atmosferasi ta'siriga tushib kolgan metioritlar va boshqa kosmik jismlarning yonib ketishidan hosil buladigan changlar va boshqa xollarda hosil buladigan changlarni kiritish mumkin. Tabiiy changlarning atmosfera muhitidagi miqdori tabiiy sharoitga, havoning holatiga, yilning fasllariga va aniklanayotgan zonaning kaysi mintaqaga joylashganligiga bog'liq. Avtomobil dvigatellarida yonishdan hosil bo'lgan gaz dunyo mikyosida eng xavfli ekologik muvozanatni buzilishiga olib keladigan omilga aylandi. Dunyo axborot agentliklarining ma'lumotlariga karaganda planetamiz hududidagi katta shaharlarning deyarli xammasida avtomobillar chikargan gazlar muammosi kundalang turibdi. Shuni xam ta'kidlash muhimki, avtomobillarga qarshi kurash ochishning imkoniyati yuk. Chunki insoniyat taraqqiyotini avtomobillarsiz tasavvur qilish qiyin. Dunyo mikyosida ajralib chikadigan zararli moddalar miqdorini kuz oldimizga keltiradigan bulsak, AKSH da issiqlik ES - da tosh kumir yokish natijasida hosil buladigan changlarning tozalash qurilmalaridan keyin atmosferaga chikarib yuborilayotgan miqdori yiliga 180.00.00 tonnani tashkil etadi. Metallurgiya sanoatida ajraladigan chang miqdori 150 mln. tonna deb keltirilgan. yog'ochsozlik sanoatida esa bu miqdor 120 mln. tonnani tashkil etadi. Eski ittifoq AKShdan kam elektr energiyasini ishlab chikarmagan, shuningdek, Yevropamamlakatlari xam shuncha miqdorda chang chiqarish mumkin. Sun'iy ...