Chiqindisiz texnologiyalarning asosiy prinsiplari

chiqindisiz texnologiyalarning asosiy prinsiplari. Sanoat korxonalorida chiqindisiz texnologiyalarni joriy etish uchun quyidagi 5ta asosiy, ilmiy asoslangan prinsiplarga amal qilish kerak: Sistemalikni ta'minlash. Tabiiy. Ijtimoiy va ishlab chiqarish jaraenlarning o'zaro aloqadorligi va bir-biriga bog'liqligiga sistemalilik deyiladi. Xom-ashe va energetik resurslardan xama tomonlama kompleks ravishda foydalanishni ta'minlash. Buning uchun hududiy ishlab chiqarish kompleksini yaratish kerak toki. Bita korxonaning chiqindilari (Bug,okova suv, aralashma gazlari va boshqalar ) boshqa korxonaning extiejlarini kondirib bilsin. Ya'ni ular ikkinchi korxonada xom-ashe eki erdamchi material vazifasini ado etsin. Moddalar eki materiallar oqimining davriyligi (cikliyligi)ni ta'minlash. Bu yopiq suv, Bug va energiya aylanma ciklini yaratishni takozo yetadi va natijada tabiiy atrof-muhitga ishlab chiqarish ta'sirini cheklashga kata yordam beradi. Tabiiy atrof-muhitga ishlab chiqarish ta'sirini cheklash, ya'ni atrof-muhitning sifat kursatgichlariga ishlab chiqarishning ta'siri ruxsat etilgan chegaralarda o'zgarishi mumkin. chiqindisiz ishlab chiqarishni tashkil etish samaradorligi. Bu hududda tabiiy resurslardan kompleks foydalanishni takozo yetadi va ishlab chiqarish xajmini usitiga yordam beruvchi energetik, texnologik, ijtimoiy-iqtisodiy va ekologik omillar bo'yicha hisoblanadi. Ma'lumki, barcha sanoat korxonalarida tozalash inshootlari va qurilmalari (biohavozlar, ciklonlar, skrubberlar, chang yutchichlar, filtrlar, elektr filtlari, adsorberlar va boshqalar) mavjud. Ushlab kolingan tashlanmalar va chiqindilar esa, atrof-muxiddan izolyaciya kilinadi, ya'ni ularni yondirish yoki kumib tashlash yo'li Bilan zararsizlan tiriladi. Buning uchun kata-katta maydonlar ajratiladi va iqtisodiy mablaglar sarflanadi. Ammo shuni yodda tutish kerakki, chiqindilardan samarali foydalanish muammalarini ushlab kolingan tashlanmalar va chiqindilarning miqdori echolmaydi, balki ularni tabiiy atrof-muhit uchun zararsiz holatga keltirish katta ekologik ahamiyatga ega. Ma'lumki, oxirgi yillarda tabiatni muhofaza kelish choratadbirlarini amalga oshirish uchun anchagina mablaglar ajratiladi. Ammo bu mablaglarning oshib ketishi ishlab chiqarishning iqtisodiy kursatgichlariga salbiy ta'sir kursatilishi xam mumkin. Shuning darajada foydalanish, ularning sarfini yoki isrofini kamaytirish, chiqindilar miqdorini kamaytirishning yagona yo'li-kam chiqindili texnologiyalarni amalga joriy etishdir. hozirgi paytda dunyoda xom-ashyo urniga chiqindilardan foydalanish katta mablaglarni va tabiiy xom-ashyo resurslarni tejashga katta yordam berayapti. Masalan, Yaponiyada 96% dan kuprok ishlab chiqarish chiqindilariga kisman ishlov berilib, ulardan qayta foydalaniladi. Ikkilamchi xom-ashyolarga qayta ishlov berish texnologiyalari Olmoniya, Bolgariya va Polshada keng rivojlangan. MDX da 85% toshkollar, 25% pulat va 50% tyemir kotishmalari qayta ishlanadi. Shuni xam yodda tutish kerakki, chiqindisiz ishlab chiqarishni yaratish prinsipial yangi texnika va texnologiyalarni ishlab chiqishni va «xom-ashyo resurslari» ciklini yaratishni takozo yetadi. Natijada nafaqat ishlab chiqarish chiqindilardan, balki iste'molga yaroksiz chiqindilardan foydalanish imkoniyati tugiladi. Bunda dastlabki xom-ashyo bir necha marotaba qayta-qayta kullaniladi. Masalan, 1 tonna ishlatilgan surtuvchi moylarning dastlabki xossalari tiklansa, bu 6 tonna neftni tejash imkonini beradi. Kullanish muxladini utab bo'lgan 1 mln tonna avtomobil shinalardan ...