Ekologik dolzarb muammolar

Ekologik dolzarb muammolar Reja. 2.1. O'zbekistonda ekologik ahvol. 2.2. O'zbekistonda tuproqdan, foydali kazilmalardan foydalanish. 3.3. O'zbekistonda suvdan foydalanish. 3.4. Orol muammosini kelib chiqishi. 2.1.O'zbekistonda ekologik ahvol. Milliy xavfsizlikka qarshi yashirin taxddlarni ko'rib chikar ekanmiz,ekologik xavsizlik va atrof muhitni muhofaza qilish muammosi alohida eotiborga loikdir. ochiq eotirof etish kerakki, uzoq yillar mobaynida eski maomuriy- buyrukbozlik tizimi sharoitida bu muammo bilan jidiy shuullanishmagan. Anikroi, bu muammo, ayrim jonkuyar olimlar uchungina tadqiqot manbayi, o'z mamlakatlarining kelajagiga, tabiiy boyliklari saqlanib qolishga befarq qarashmagan, bu xakda qattiq tashvish chekkan odamlarning esa kalb nidosi bo'lib kelgan. Birok, ularning vijdoniga, fuqarolik burchiga, nixoyat, aql-idrokka daovatlari turlashib ketgan sovet partiya amaldorlarining sovuk, xatto aytish mumkinki, surbetlarcha lokaydligiga duch kelavergan. Bunga ajablanmasa xam bo'ladi. Tabiiy va mineral- xom - ashyo zaxiralaridan vaxshiylarcha, ekstensiv usulda, juda katta harakatlar va isrofgarchiliklar bilan foydalanishga asoslangan sotsialistik xo'jalik yuritish tizimining butun mohiyatiga mamalakat ixtiyoridagi bekiyos boyliklarga avaylab munosabatda bo'lish oyasi butunlay yod edi. Aksincha, boyliklardan foydalanish ikki tuzumning iqtisodiy musobaqasida mamlakatning asosiy dastagi eksport imkoniyatlarining negizi bo'lib keldi. iqtisodiyotni rivojlantirishdagi bosh maqsad ekstensiv omillarga qaratilgan edi. Tabiiyki, bunday sharoitda yashirin boyliklardan oqilona foydalanishning tartibga soladigan, tabiatning,atrof muhitning himoya qilishni kafolatlaydigan biron- bir meoyorlar, qoidalarga rioya qilish haqida gap xam bo'lishi mumkin emas edi. Tabiatni muhofaza qilish tadbirlariga arzimagan darajada kam pul mablai ajratiladi. Bu mabla tabiatga etkazilayotgan zararning mingdan bir kismini xam koplamas edi. Urmonlar uylamay-netmay, vaxshiylarcha kesib tashlanar edi. Yokili va mineral xom-ashyo zaxiralari real ehtiyoj bilan taqqoslanmagan holda juda ko'p miqdorda kazib olinganidan, kupchilik kismi qayta ishlanmagan chiqindilar sifatida uyo'lib yotar edi. Tabiatni muhofaza qiluvchi eng oddiy inshootlarga ega bo'lmagan baxaybat sanoat korxonalari faol bunyod etildi. Natijada barcha zararli va zaharli sanoat chiqindilar ulkan havo kengligini, suv xavzalarini, yer maydonlarini ifloslantiradigan buldi. o'z kulami jihatidan bekiyos darajada katta gidroenergetika loyihalarini ruyobga chiqarish, transport kommunikatsiyalarini (BASh,Turksib kabi temir yullarni, avtomobil, neft-gaz magistrallarini va irrigatsiya tarmoqlarini) bunyod etish nafaqat tabiiy zaxiralarni kashshoklantirdi,butun boshli aholi punktlarini yuk bo'lib ketishiga, iqlim odamlarining hayot va faoliyat sharoitlarining buzilishlariga xam olib keldi. Bu muammo sunggi yillarda yanada keskinlashdi. MDX ga aozo bo'lgan bir kancha mamlakatlarning bozor iqtisodiyotiga betartib suratda utish, tabiy va mineral xom ashyo zaxiralaridan foydalanishda boshqaruvni barxam topgani, nazorat kilinmaganligi natijasida ular tashib ketila boshladi. Vaxshiylarcha kazib olindi va arzon narxlarda eksport kilindi. Ayrim yangi boyvachchalar deb ataluvchi va korruptsiya nomiga ilingan butun-butun guruhlar uchun qo'shimcha foyda olish manbaiga aylandi. Shu bilan birga, ular uzlarining ochkuz manfaatlari yo'lida hozirgi va kelgusi avlodlarning ekologik xavfsizligini salomatlik ...