Gidrosferani muhofaza qilish

Gidrosferani muhofaza qilish R Ye J A : 15.1. Gidrosfera tug'risida tushincha va uni muhofazasi. 15.2. Okava suvlar va ularni tozalash usullari. 15.1 Gidrosfera tug'risida umumiy tushincha va uni muhofazasi Yer sharidagi suvning umumiy xajmi 1400 mln kub. km ga teng bo'lib, uning atiga 3%ni chuchik suvlar tashkil qiladi. Insoniyat ishlab chiqarishda, qishloq xo'jaligida, katta miqdorda suvni isteomol qiladi. Canoat ishlab chiqarish korxonalarida,qishloq xo'jaligida, maishiy xizmat korxonalarida hosil bo'lgan suvlar okava suvlar deyiladi. Tabiatda suv 3 xil agregat holatida bo'ladi:qattiq(muz), suyuk(suv), va gazsimon (bug') holatida. Suvtirik organizimlarning asosiy ajiralmas kismi hisoblanadi. Suvsiz hayot bo'lmaganidek, BMTning sog'likni saqlash qo'mitasi maolumotlariga asosan hozirda 80% dan ortik kasaliklar suvlarni sifatsiz bo'lganligidan, sanitar-gigenik normalarni g'uzilishidandir. Yer yuzida 2milyart kishi-chuchik suvga bo'lgan ehtiyojini koniktirmaydi. qishloq joylarda 13% gina kalanizattsiya bor xolos, 29% ni sanitar-gigenik xafsiz suv ta'minoti sistemasi bilan taominlanmagan. Gidrosfera-okean, dengiz, daryo, kul, botkoklik va yer usti suvlaridan iborat okean va dengizlar yer yuzining 34 kismini egallab 94% suvni tashkil etadi. Kolgan 6% ti yer osti suvlari (shur, chuchik), muzliklar, kul, daryo va boshqalar. Kimyo sanoatida suv-xomashyo, erituvchi reaksion muhit, ekstragent, apsalbent sifatida, moddalar, uskunalarini sovitish va isitishda, tayyor mahsulotlarni va uskunalarni yuvishda ishlatiladi. Texnologik jarayonlarda ishlatilgan suv turli xil moddalar bilan ifloslanadi. Masalan, mineral ug'itlar kislota, ishkor va tuzlar bilan ifloslanadi: neftni qayta ishlash korxonalarining suvlari neft mahsulotlari yog', moy, finol, spirt - aktiv moddalar bilan ifloslangandir: plastmassa buyumlarini ishlab chiqarish korxonalarining suvlari tarkibida monamerlar, yuqori-molekulyar, birikmalar, sakich va xakazo moddalar bor. Okava suvlarning ifloslik darajasi quyidagi ko'rsatkichlar orqali aniklanadi: 1). Organametik kusatgichlar (rangi, xidi, mazasi, tekisligi va x.k.) 2).Fizik kimyoviy ko'rsatkichlar (rn, temperatura, elektroo'tkazuvchanlik, suvning qattiqligi, kovishkokligi, zichligi, sirt tangligi va x.k.) 3). Erigan organik va onarganik moddalarning miqdori, kislorodning kimyoviy (XPK) va biokimyoviy (BPK) sarflanishi. 4). Kolloid, mayda va yirik dispersli zarrachalarning miqdori. Okava suvlarning bir necha sinflanishi mavjuddir. Iflos suvlarning effektiv tozalash siniflanish - bu L.A. Kulpskiy sinflanishdir. Ushbu sinflanishga binoan suvlar 4 guruhga bulinadi: 1- guruh suvda erimaydigan yirik dispersli zarrachalari bilan ifloslangan suvlar, zarrachalar kattaligi 10-3-10 -7m 2- guruh suvda erimaydigan mayda dispersli va koloid zarrachalari bilan ifloslangan suvlar, zarrachalar kattaligi 10-9-10-9m. 3- guruh suvda erigan organik moddalar bilan suvlar. 4- guruh suvda erigan onorganik moddalar bilan ifloslangan suvlar (kislota, ishkor,tuzlar). 15.2 Okava suvlar va ularning tozalash usullari Okava suvlarning xar bir guruhiga o'ziga xos tozalash usullari mavjud bo'lib, ula quyidagi guruhlarga bulinadi: 1). Mexanik tozalash usullari (tikdirish,filptrlash, tsentrfugalash: 2).Fizik-kimiyoviy usullar (fiotatsiya, adsorbtsiya, flokulyatsiya, koagulotsiya, eksgraksiya, ion almashinishi ...