Atmosfera tuzilishi

O'zbekiston ALOQA VA AXBOROTLAShTIRISh AGYeNTLIGI Toshkent AXBOROT TYeXNOLOGIYaLARI UNIVYeRSITYeTI «Mobil aloqa tizimlari» fanidan ma'ruza Atmosfera tuzilishi Yer yuzini o'rab turuvchi atmosfera taxminan 100 km balandlikkacha cho'zilgan. 15 km balandlikkacha bo'lgan eng pastki qatlam troposfera deyiladi. U azon O3, kislorod O2 va azot N2 dan iborat, bu qatlam gidrometeorlar (qor, yomg'ir, do'l) mavjudligi bilan xarakterlanadi. Traposfera xarakteri (tabiati) qatlamlilikdir. Keyingi qatlam stratosferadir. U asosan azon O3 dan iborat. Shu sababli u qatlamlilik xarakteriga ega emas. 100 km dan 400 km gacha bo'lgan balandlikda - ionosferadir. U ultrafiolet nurlanishlar ta'sirida erkin elektronlar va ionlarga ajraydigan neytral atomlardan iborat. Ionosfera xarakteri (tabiati) qatlamliligidir. Ionosfera tuzilishi Kunduzi odatda quyidagi ionlashgan qatlamlar farqlanadi: 70-80 km balandlikda D qatlam, 90-120 km balandlikda Ye qatlam, 200-250 km balandlikda F1 qatlam va 350-450 km balandlikda F2 qatlam. F2 qatlam maksimal kontsentratsiyaga ega. F1 qatlam o'zini asosan kunduzi namoyon qiladi. F2 qatlam eng kata barqarorlikka ega. Kunduzi to'rtta ionlashgan qatlam mavjud bo'ladi, tungi vaqtda esa, D va F1 qatlamlar yo'qoladi, Ye va F2 qatlamlarning jadalligi (intensivligi) kamayadi (1.3-rasm). Bu grafiklar yil fasllariga qarab o'zgaradi. ...