Atrof muhit komponentlarining o'zaro bog'liqligi

Atrof muhit komponentlarining o'zaro bog'liqligi Reja: Tabiat va jamiyat, ular o'rtasidagi o'zaro munosabat shakllari. Jamiyat va tabiat o'rtasidagi o'zaro munosabatlarga nisbatan konsepsiyalar. Tabiatni muhofaza qilish prinsiplari. O'zbekistoning ekologik siyosati. Tabiat va jamiyat, ular o'rtasidagi o'zaro munosabat shakllari Tabiat - keng manoda - bugun borliq, olam va uning xilma-xil shakllari; tor manoda - kishilarning moddiy va ma'naviy ehtiyojlarini qondirish manbai bo'lgan atrof tabiiy muhit. Jamiyat va tabiat tizimini ko'rib chiqayotganda ikkinchi tor manodaga tushuncha qo'llaniladi. Chunki inson o'zining hayoti davomvda butun borliqdan emas, balki uni o'rab turuvchi va uning ta'siri doirasida turgan atrof tabiiy muhitdan foydalanishi mumkin. Shu tariqa insoniyat tarixida jamiyat bilan tabiat o'rtasida to'xtovsiz va xilma-xil o'zaro ta'sirlar ro'y berib kelgan. Ammo tabiat insonlarsiz bu moddiy dunyoda hukm surib kelgan, lekin insonlar tabiatning bir bo'lagi bo'lib, ular tabiatsiz hayot kechira olishmaydi. Insonlar o'z hayoti uchun zarur bo'lgan hamma narsani tabiatdan oladi. Masalan, oziq-ovqat mahsulotlari, kiyim-bosh uchun xom ashyo, qurilish uchun binokorlik materiallari, nafas olish uchun atmosfera havosi, ichish uchun suv, dam olish uchun go'zal landshaftlar va h.q Shunday qilib inson hayoti davomida foydalanilgan hamma narsalar tabiiy modda va kishilar faoliyatining mahsulidir. Inson - tarik organizmlar turkumiga kiruvchi murakkab ijtimoiy va mehnat faoliyatini yurgazuvchi individ. Inson tarixiy - jamoat jarayoni subyekti bo'lib, u Yer kurrasidagi moddiy va ma'naviy-madaniy rivojlanishning asoschisidir. Inson boshqa turdagi tirik mavjudotlar bilan genetik bog'langan holatda, lekin ulardan ongining yuqoriligi, mehnat qurollarini ishlab chiqara olishi, nutqning rivojlanganligi, ijodiy faolligi hamda axloqiy, ma'naviy varuhiy o'z-o'zini anglay olishi bilan ajralib turadi. Jamiyat - keng manoda insonlarning tarixan qaror topgan birgalikdagi faoliyatlari majmui yoki tor manoda - ijtimoiy munosabatlarning konqoet tipi. Shunday qilib, aqliy mehnat faoliyatiga ega bo'lgan insonlar yig'indisi bo'lgan jamiyat atrof tabiiy muhit bilan passiv (sust) emas, balki aktiv (faol) ta'sir doirasida bo'lishi muqarrardir. Ingliz olimi Ch.Darvinning ta'limotiga ko'ra insonlar hayvonlarning malum bir turlarini mehnat faoliyati aktivla-shuvi, yani kengaytirilishi va chuqurlashtirilishi mobaynidagi evolyutsion rivojlanish mahsuli deydi. Lekin fan va texnika yutuqlari bunday ta'limotning mutloq to'g'ri emasligi haqidagi ma'lumotlarga ega va boshqa gipotezalarni oldinga surmoqdalar. Nima bo'lganda ham kishilar jamiyati mana bir necha million yildirki, Yer kurrasida tabiat bilan o'zaro uzviy bog'langan holda yashab kelmoqtsalar va bu bog'liqpik kundan-kunga kuchayib bormoqda. Mutaxassislar ma'lumotlariga qo'ra, Yer yuzida sodir bo'layotgan tabiiy jarayonlarning 910 qismida inson faoliyatining mah-suli aks etmoqtsa. Bu jarayonlar doimo ham ijobiy deb bo'lmaydi. Chunki ekologik xavfsiz muhshp, yani insonlarning muhim hayotiy manfaatlari va avvalambor toza, sog'lom, qulay tabiiy sharoitga ega bo'lish talabini to'la qondirshpga qodir bo'la oladigan atrof ...