Ekologik monitoring asbob - uskunalari

Ekologik monitoringning asbob-uskunalari Reja: 1. Ekologik monitoring uchun asbob-uskunalarning tasnifi. 2. Ifloslantiruvchi zararli moddalarni tahlil qiluvchi asosiy uskunalar. 3. Ko'chma va stasionar (turg'un) laborotoriya uskulari. Tayanch iboralar: indikasiya, o'lchash diapozoni, ko'chma va turg'un asbob uskunalar, ko'chma va turg'un laborotoriyalar, gazanalizatorlar. 1. Ekologik monitoring va nazorat qiluvchi asbob-uskunalarni quyidagi guruhlar bo'yicha tasnif qilish mumkin: - qayd etilayotgan ifloslanishlarning turlari bo'yicha; - o'lchash usullari bo'yicha; - o'lchash diapozoni va aniqligi bo'yicha; - o'lchash natijalarini tahlil turlari bo'yicha; (indikasiya). - o'lchash uskunalarning turg'unligi bo'yicha; - ekspluatasiya sharoitlari bo'yicha. ATM ifloslanishlari tavsiflari o'lchash natijalarini indikasiya qilish usullari bo'yicha: - strelkali uskuna - tovushli yoki yorug'likni indikasiya; - fotodiod yoki suyuqkristalli matrisalar yordamida sonli hisoblash; - indikatorlar sifatida turli kom'pyuter tizimlaridan foydalanish, ular yordamida gslchash natijalarini qayta ishlash va natijalarni qayt etish. O'lchash uskunalarini turg'unligi bo'yicha tasnifi: - ko'chma; - ko'chiriladigan turg'un va turg'un bo'lmagan, yer usti, dengiz, daryo va kosmik trameport vositalariga o'rnatilgan labaratoriyalar. - Ekalogik nazorat uchun turli avtomabillarga o'rnatilgan ko'chma labaratoriyalar havo bosimini, suvlvrni sifatini,tuproqlarni kimyoviy, radiaktiv va bialogik ifloslanishlarni nazorat qilishga mo'ljallangan nazorat qilishga mo'ljallangan. - Uchuvchi labaratoriyalar, ekalogik nazorat va monitoringi uchun, bunday labaratoriyalar uchun del'taplanlar, dirjablar,vertalotlar, paet va yuqori (2-15 km gacha) uchuvchi samalotlar hatto raketalardan foydalaniladi. Uchuvchi labaratoriyalarda havo muhitini nazorat qilish uchun to'g'ridan- to'g'ri o'lchovchi masofadan turib o'lchovchi o'lchash uskunalaridan foydaniladi. Bunday labaratoriyalar barcha maxsus jihozlar bilan hamda aerofotosyomka uchun telvizion va fotakameralar bilan jihozlangan. (An-2, An-24, Il-18, Tu-134, Tu-154, Su-24vax) Ularda infira qizil radiometirlar, radiolosiya stansiyalar, magnitometr' va boshqa zamonaviy uskunalar bilan jihozlashgan. Bunday samalyotlarga o'lchash aparatlari to'plami o'rnatilgan bo'ladi. yer yuzasini issiqlik rejimini infiraqizil radiometirlar, namlik rejimini esa mm.li va sm.li dipazondagi radiometirlar yordamida aniqlab turiladi. yerning uchuvchi sun'iy yo'ldoshlarida hozirda zamonaviy kamp'yutir tizimlari bilan jihozlangan avtomatik radiolokasion tizimlar (Almoz, KAOAK.8AT, Kosmosva b.sh) dan foydalinmoqda. 2. O'zimizda va xorijda ishlab chiqarilgan ko'pgina nazorat praborlari tizimlarini tavsiflovvchi bera olmaydi. Shunday bo'lsada ularni foydalanilayotgan ba'zi bir gurihlari bilan tanishib chiqamiz. Ko'chma praborlar avvalom bor ifloslantiruvchi moddalarning suvdagi, havodagi, tuproqdagi, oziq-ovqatlardagi, sanoat va q 1 xo'jalik ham ashyolaridagi ifloslanishlarni tezkor tahlil qilishga mo'jallangan. Bu praborlarning barchasi shaxsiy elektir manbalariga (botareya va akkumlyatorlar), hamda ko'chma kamp'yuterlarni ulash uchun elektir uzatkichlarga ega bo'ladi. Bu praborlarning ko'pchiligi kimyoviy va radiasion ifloslanishlarni o'lchash uchun ishlatiladi, ozroq qismi esa shovqinli, elektira magnit va yorug'likdan ifloslanishlarni o'lchaydi. Havo muhitini, suvlarini va tuproqlarini kimyoviy ifloslanishlarini o'lchovchi probelariga quydagilarini kiritish mumkin: Oo8 - chiqindi gazlar (O2,SO,J)1,8O2) akamizator; RA-15-suvdagi, havo va tuproqdagi simob analizatori; NAT-1,1-azot aksidlari (KO]MO2) ...