Ekologik omillar va ularning organizmlarga ta'siri

Ekologik omillar va ularning organizmlarga ta'siri Reja: Ekologik omillar va ularning tasnifi. Ekologik omillarning organizmga ta'siri. Adabiyotlar Ekologik omillar Mavjud bolgan hayvonlar, osmliklar hamda hayot kechirayotgan boshqa organizmlar yoki jonzotlar soninig serobligi va geografik tarqalishiga bevosita yoki babosits ta'sir korsatuvchi har qanday tashqi omillar Ekalogik omillar deb ataladi Oz tabiatiga kora, shunigdek, tirik organizmlarga korsatadigan ta'siri boyicha Ekalogik omillar juda xilma -xildir.muhitningf barcha omili sharli ravishda uchta katta guruhga ajratiladi. Bular abiotik, biotic va antropogen omillardir Abiotik omillar- bu notirik tabiat omillaridir Iqlimiy omillar: quyosh nu ri, harorat, havo namligi mahalliy omillar: relef, tu proq xossalari, shorlik, oqim shamol, radiatsiyavaboshqalar Shuning uchun ekalogik ozaro ta'sirlarning oqibatlarini oidndan bilib bolmaedi Ikki turning ancha mustahkam ozaro foydali aloqalar (+ +) mutualizm deyiladi. Bunday ozaro foydali aloqada har nkkala turning nshtirok etish yorug'lik.Iqlim eng avvalo, quyosh nuriga bog'liq. Quyosh nuri osimliklarning fizologik funksiyasi, tuzulishi osish va rivojlanish tezligiga turli darajada (me'yorie, kuchli, kuchsiz) ta'sir korsatadi. Quyosh nurining biologik ta'siri jadalligi, spectral tarkibi fsalie va kunlik davriligi bilan belgilanadi Bunday nurlanish asosiy qismini atmosferanining yuqori qismida joylashkan ozod qatlami tutib oladi Infraqizil nurlar issiqlik energiya manbai. Ammo uni inson va haebonlar kora olmaydi. Ularni organizm toqnmalari juda yaxshi yutadi.bu esa ularning qizishiga sabab boladi Quyosh energiyasi yorug'lik tartibi (rejimi)ni yaratadi yerning aelanishi bilan bog'liq holda yoruglnk tartibi aniq kunlik va mavsumiy davrilikka ega. Kecha va kunduzning malum davomiligining davriy ozgarishi natijasida organizmning yoritishning sutkalik tartibiga reaksiyasi Fotodavrilik deyiladi yoritganlik darajasi ham juda katta amaliyotga ega osmlnklarning soyada yoki yorug'lik ta'sirida osishi (sharoitlar) ga karab bir necha guruhga ajratiladi Mavsumiy maros organizmning yil fasillar ozgarishiga reaksiyasiga bolib, u fotodavrilik bilan tartibiga solinadi. Masalan, kuznnig qisqa kunlari boshlanishi bilanoq osmliklarning moslashuv xususiyati Harorat hayotiy jarayonlarni cheklovchi muhim omillardan biri. Organizmda barcha hayotiy jarayonlarni byigilashda harorat asosiy omillardan biridir Namlik.yerda barchaOrganizm mavjut dolishining zaruriy sharti suvning borligidir.U hujayralar hayotie faoliyatinig barcha jarayonlarida nihoyatda muhim rol oynaedi.Zero, suvsiz hayot bolmaydi. Namlik tushunchasi yomgir, suv, tuman, qor, qirov muz bilan bog'liq holda tushuntiriladi Tuproq yerning govak, unimdor yuza qatlamn tuproq deyiladi Tuproq koplab mikroorganizm va haevonlar uchun yashash muhiti hisoblanadi, shuningdek unda osmliklarning ildizlari va zamburug'larning giflari ildiz otadi Tuproqda yashovchilar uchun uning tuzulishini kimyoviy tarkibi namlik oziq moddalarning mavjudligi birinchi darajali omillar hisoblanadi Tuproqda turli osimliklardan tashqari bakteriyalar zamburug'lar, sodda hayvonlar chuvalchanglar boynm oyoqlilar va boshqalar keng tarqalgan Havo atmocferadagi gazlar aralashmasi havo qatlamini tashkil etgan.havo qatlamining balandligiga qarab uning tarkibi va zichligi ozuarib ...