Hayvonot dunyosi va uni muhofaza qilish

hayvonot dunyosi va uni muhofaza qilish Reja: 1. hayvonot dunyosining inson hayotidagi roli. 2. hayvonot dunyosini muhofaza qilish. 3. Qizil kitob, qo'riqxonalar. Inson uchun zarur bo'lgan oziq-ovqat resurslaridan biri hayvonlar isoblanadi. Bundan tashqari tuproq tarkibini yaxshilashda va uning osildorligini oshirishda hayvonlarning, xususan yomg'ir chuvalchangini, chumolini, termitlarni, umurtqali yer qazuvchilarni va boshqalarning ahamiyati katta. Bular tuproqni yumshatadi, aralashtiradi, najas va o'simlik qoldiqlari bilan o'g'itlaydi. O'simliklarni changlashda, urug' va mevalarini boshqa joylarga olib borib tarqatishda hayvonlarni ishtiroki bor. Agar hayvonlar bo'lmaganda edi, juda ko'p o'simliklar changlanmagan va oqibatda meva bermagan bo'lur edi. Juda ko'p o'simliklarning territorial tarqalishida hayvonlar faol ishtirok etadi, ular o'simlik urug'la-rini uzoq joylarga olib boradi. Bazi hayvonlar, jumladan yirtqich qushlar zararkunanda kemiruvchilarni qirib, o'simlik osildorligini oshiradi yoki bazi foydali xashoratlar o'simliklarni zararkunanda xashoratlar va kasalliklardan saqlaydi. Masalan boyqush bir yilda 100 ta sichqonni yo'q qilib, 0,5 t donni saqlab qolsa, chumolilar o'rmon-larni kasallikdan saqlaydi. Bir hujayrali dengiz hayvonlarining qoldiqlaridan cho'kindi jinslar (bo'r, oxaktosh) vujudga kelsa, poliplarning faoliyati tufayli okeanlarning sayoz va iliq suvli qismida marjon orolla-ri vujudga keladi. hayvonlar insoniyatni go'shtga, yog'ga, moyga, sutga, tuxumga, baliq mahsulotlariga va boshqalarga bo'lgan talabini ta'minlaydi. Yer sharida kishilar yiliga hayvonlar isobiga 180 mln t oqsil moddasiga boy bo'lgan oziq-ovqat xom ashyosi olmoqdalar yoki dunyo dunyo bo'yicha taqsimlanayotgan moyning 40 % i hayvonlar hissasiga to'g'ri kelmoqda. Ko'p mamlakatlarda oziq-ovqat maxsu-lotlarining ko'p qismini dengiz hayvonlaridan foydalanib etishtirilmoqda.hozir dunyo bo'yicha oziq-ovqat uchun yiliga 70-80 mln t dengiz hayvonlari va baliqlar tutilmoqda, kelajakda esa bu ko'rsatkich 100 mln t ga etkaziladi. 1 gek. dengizdan olinadigan baliq miqdori bir gektar yaylovda etishtiriladigan go'shtdan 2 marta ortiqdir. Kishilar hayvonlardan mo'yna tayyorlashda xam foydalanadilar. hozir mo'yna beruvchi hayvonlardan bazilari sobol, norka, shimol tulkisi, kulrang tulki va boshqalar xonakilashtirilmoqda. Yovvoyi hayvonlardan xonaki hayvonlarning zotini yaxshilashda va yangi zotlarini yaratishda xam foydalanilmoqda. hayvonlarning qoldiqlaridan bazi rayonlarda sanoat uchun xom ashyo isoblangan bo'r, oxak, selitra va boshqalar vujudga keladi. qurg'oqchil iqlim bilan xarkterlanuvchi bazi joylarda, Chili, Peru davlatlarida, Afrikaning janubida qushlarning go'nglari Guano osil bo'lib, ulardan o'g'it sifatida hamda azot va fosfor mineral o'g'itlari olishda foydalaniladi. Yovvoyi hayvonlardan transportda, ilmiy-tadqiqot ishlarida va meditsinada eksperimentlar o'tkazishda, qishloq xo'jalik zarar-kunandalariga qarshi biologik kurashishda xam foydalanilmoqda. Yer sharida hayvonlarning turini miqdorini o'zgarishi tabiiy olda va insonning xo'jalik faoliyati ta'sirida ro'y beradi. Tabiiy geografik omillar (vulkanlarning otilishi, suv va muz bosishi, bo'ron, jala, sel bo'lishi, territoriyaning qattiq sovib yoki isib ketishi, kuchli yog'in yoki qurg'oqchilikning bo'lishi) ta'sirida hayvonlarning o'sishi va areollarning qisqarishi mumkin. Lekin tabiiy omillar ...