Ijtimoiy ekologiyaning predmeti va vazifalari. Fanning boshqa fanlar bilan o'zaro munosabati va uning ahamiyati

Reja: 1. Ijtimoiy ekologiya fanining vazifalari va predmeti. 2. Fanning boshqa fanlar bilan munosabati. 3. Ijtimoiy ekologiya fanining rivojlanish tarixi. 4. Fanning ahamiyati Uch minginchi yil yaqinlashgani sari biz yashab turgan dunyo nafaqat asrimiz boshiga nisbatan, balki uning o'rtalariga qaraganda ham tanib bo'lmas darajada o'zgarib ketgani ro'y rost ko'rinib turibdi. Sayyoramiz qiyofasiga antrologen ta'sir hozir giologik jarayonlar bilan taqqoslanadigan bo'lib qoldi. Ba'zi bir xollarda ulardan ham o'tib ketadi. Ekologik vaziyat hozirgi vaqtda uni mushoxada qilish jarayoni ham o'ziga xos xususiyatlarni aniqlashni talab etadi. Bu eng avvalo ijtimoiy ongning muhim shakllaridan bo'lmish fanda o'zining bevosita ifodasini topadi. Bizning ko'z o'ngimizda yangi fan-ijtimoiy ekologiya yuzaga kelib, rivojlanmoqdaki, bu fan inson, jamiyat va tabiatning o'zaro ta'sirini qamrab oladi. Insoniyat bo'limining butun tarixi davomida fanlar atrofimizdgi borliqni bo'lish va o'zgartirishda inson ehtiyojlari faoliyati sifatida rifojlangan. Ijtimoiy ekiologiyaning rivojlanishi ham odamlarning amaliy ehtiyojlari sababli yuzaga kelgan. Bunday uyg'un fan keyingi o'n yillikda tabiiy, ijtimoiy va texnikaviy fanlar tutashgan joyda jadallik bilan shakllanib bormoqda faqat shu fangina jamiyat va tabiatning o'zaro ta'sirini sifat jihatidan yangi sistema darajasida o'rganishga va tabiatdan oqilona foydalanishning ilmiy asoslarini ishlab chiqishga qodirdir. Ijtimoiy ekologiya - nisbatan yangi ilmiy fandir. Bu fan bioekolagiya ta'siri ostida paydo bo'ldi va rivojlandi. Ijtimoiy ekologiya tushunchalarning katta qismini o'simliklar va hayvonlar ekologiyasidan olgan. Bunda ekologiya ijtimoiy jug'rofiya va iqtisodiy nazariyaning maqom vaqt yondashuvidan ham foydalangan. Shunday qilib, ijtimoiy ekologiya - bu uyg'unlashgan fan bo'lib, u inson, jamiyat va tabiatning o'zaro munosabatlari qonuniyatlarini tadbiq etadi. U ijtimoiy ekologiya tizimi rivojida evolyutsiyani ta'minlovchi ijtimoiy-tabiiy munosabatlarini qulaylashtirish va muvofiqlashtirish to'g'risidagi fandir. Ijtimoiy ekologiyaning mikro tuzilishi uchta bo'lakni, ya'ni ishlab chiqarish ekologiyasi, inson ekologinsi va fazo (global) ekologiyasini o'z ichiga oladi. Jonli mavjudodlar bilan atrof-muhit o'rtasidagi o'zaro munosabatlarni qadimgi dunyo mutafakkirlari, jumladan Aristotel, Teofrast, Gippokratlar ko'zdan kechirishgan. Biologik jihatdan ijtimoiy mavjudot bo'lgan inson rivojining ilk bosqichlarida hayvon va o'simliklarning boshqa turi katori odam ham o'z-o'zidan tabiiy ekosistema ichida bo'lgan. Insoniyat jamiyatni o'z xujlik faoliyati, ya'ni tabiat boyliklarini iste'mol qilish va ishlab chiqarish chiqindilari bilan biosferada moddalar aylanganida butun yer sharini qamrab oluvchi tizim huddi shunday qamrovli ijtumoiy ekosistemaga aylandi-ki, insoniyat jamiyati uning yangi kenja tizimi bo'lib qoldi. Bu juda murakkab ijtimoiy ekosistemani boshqarishni o'rganish uchun chuqur o'rganish, unimg tizimlari va elementlari o'zaro aloqalari va bir-biriga ta'sirlarini chuqur o'rganish, qonuniyatlarini kashf etish, ijtimoiy ekosistema rivojini oldindan bilish imkonini beradigan, mumkin qadar, o'xshash bo'lgan nusxani yaratish zarur. Ijtimoiy ekologiya tabiati ijtimoiy va texnika fanlarining eng muhim qarashlarini umumlashtiradigan va bir butun qilib ...