Orol dengizining ekologik axvoli

Orol dengizining ekologik ahvoli Reja: Orol dengizi va orol bkyi ekologiyasi. Orol dengizini saklab qolish mumkinmi. Orol dengizi ilgari vaqtda dunyodagi eng katta ichki dengizlardan biri uisoblanib, unda balikchilik, ovchilik, transport va erkratsion maqsadlarda foydalanilar edi. Dengiz suv rejimini unga qo'yiladigan Amudaryo, Sirdaryo, yer osti suvlari uamda otmosfera yonilg'ilari tushishi va yuzadan suvning buglanishi tashkil etadi. qadimgi tarixiy davrlarda dengiz satuining 1,5 - 2,10 kzgarishi tabiiy iqlim uususiyati bilan bo'lik bklib, suvning uajmi 100 - 150 kub km, suv satui maydoni - 400 kv, km ni tashkil etgan. Jadval: N1. Orol dengizining suv muvozanati ( km kub yil ) 1971-1980 16.7 6.3 55.2 - 32.2 1981-1990 3.9 6.2 43.7 - 33.6 1991-1994 21.0 4.6 8.0 Su'oriladigan dehqonchilikning rivojlanishi natijasida 5 4). su'orilishga foydalaniladigan qaytmas suvlar va kurkchilik yillari Amudaryo va Sirdaryoning deltasiga qo'yiladigan suv miqdori kamaydi. Shunday qilib, uozirgi vaqtda dengizning satui 1961 yilga nisbatan 16,8 m ga pasaydi. 1994 yil 36,6 m. Bunda dengizning uajmi 3 marta, yuzasi 2 marta, shurlanish darajasi 9-10 gl dan 34-37 gl ga ortadi; 200 yilga borib 180- 200 gl kutariladi. Uozirgi kunda dengiz satuining pasayishi yiliga 80 - 110 sm tashkil etmokda. Kirgok chizigi 60 - 80 km pasayib, ochilib kolgan yerlar 23 ming km2 tashkil etadi.Amudaryo va Sirdaryoning kuyi okimlarida suvning sifati yomonlashadi, uamda ichish uchun yaroksiz bklibkoladi. Ekologik tizmlar, ksimlik va uayvonlar chuqur inqirozga uchrayapti. Eng yomon ahvol Janubiy oroldir.Ushbu mintaqa kz ichiga shimoliy g'arbiy kizil kum, Zaungakz, Kora kum, Janubiyustyurt va Amudaryo delgtasikabi landshaft komplekslarini oladi. Orol bkyining umumiy maydoni - 473 ming km2 bklsa, uning Janubiy kismi 245 ming km2 tashkil etadi. Bunga KKR uududi,Kzbekistonning Xorazm viloyati, Turkmanistonning Toshavvkz vilochtlari kiradi. Orol va orol bkyida sodir bulayotgan jadal ravishdagi chullanish uodisasi dunyo tajribasida uchratilmagan. Shuning uchun uam miqdor va sifat jihatidan baholash ancha qiyinchilikalrga duch kelmokda. Dengiz tubining ochilishi va daryo delgtalarining ko'rishi uisobiga chkl maydonlari kengaymokda. Ochilib kolgan 1 mln ga maydon yuzasi mayda tuz zarrachalari bilan koplanib yangi shakldagi kum koplamlarini uosil qiladi. Shunday qilib, markaziy Osiyo uududida kum, tuz ayrozonalarini shamol yordamida kuchirib yuruvchi kuchli yangi manba vujudga keldi. Dastlabki maxlumotlarga karaganda yiliga atmosferaga 100-150 mln. tonnagacha chang - tuzon kutarilishi mumkin. Dengiz tubidan kutarilganchang - tuz tuzoni atmosfera ifloslanishi 5% uam ortib yubormokda Chang - tuzonlarning atmosferaga kutarilishi 1 marta 1875 yili kosmosdan kkzatilgan. Chang - tuzon uzunligi - 400 km, eni esa 40 km bklib, radiusi 300 km tashkil etadi. Tuzlarning yer yuzasida yogilishi ...