Orol va orolbo'yi ekologik vaziyat keskinlashuvining asosiy omillari

Reja: Orol dengizi va Orolbo'yi ekologiyasi Orol dengizini saqlab qolish mumkinmi? Qumli cho'llar ekologiyasi Adr va tog' mintaqalari ekologiyasi. Tog' etakalri va tog'larning ekologik muammolari Sug'oriladigan yerlar ekologiyasi. Ekologik ma'lum va tarbiya-biosferani saqlab qolishning muhim omili. Tabiat va inson o'rtasidagi munosabatlar ma'lum qonuniyatlar asosida borib, unin gbuzilishi ertami-kechmi, ekologik faloqatga olib keladi. Tabiiy ersurslardan pala-partish foydalanish, iqlim o'zgarishiga tuproq buzilishiga olib keladi.O'zbekiston Respublikasi bozor iqtisodiyotiga o'tish davrida rivojlanish bilan tavsiflanadi. Respublikamizdagi tabiatni muhofaza qilish mintaqaviy xususiyatlardan iborat: Qishloq xo'jalik va sanoat ishlab chiqarish bilan bog'liq holdagi nisbatan kichik hududda aholining zichligi. Shunin guchun insonnin gkimyolashtirilgan xo'jalik va mayishiy faoliyati natijasida atrof muhitga salbiy ta'siri kuzatiladi. Suv resurslarining tanqisligi, ulardan sug'orish sanoat mayishiy turmush sohalarida keng foydalanish va ularni ifloslanishi Respublika hududining bir qismi tog' oraliqlarida bo'lgani uchun tabiat iqlim xususiyatlari bilan havfli zona (atmosferada zararli moddalarning to'planishi bo'yicha) hisoblanadi. Markaziy Osiyoda sug'oriladigan dehqonchilikda suv resurslardan asossiz va noo'rin foydalanish natijasida, Orol va Orol bo'yi muammosi vujudga keldi. Yerning qayta sho'rlanishiva suvning yaroqsizligi ko'payib bormoqda. O'simliklar xom ashyosidan foydalanish chorvani betartib o'tlatish tabiiy manzaraga reaksiyon taziq Respublikasidagi ekotizmlarning mahsulotlarni unumdorligini kamapyishiga olib kelmoqda. Orol dengizi va Orol bo'yi ekologiyasi. Orol dengizi ilgari vaqtlarda dunyoda eng katta ichki dengizlardan biri hisoblanib undan ovchilik transport Amudaryo, Sirdaryo yer osti suvlari hamda atmosfera yog'inlari tushushi va yuzadan suvning bug'lanishini tashkil etadi. Qadimgi tarixiy davrlarda dengiz sathining 1,5-2 m o'zgarishi, tabiiy iqlimi xususiyatlari biloan bog'liq bo'lib, suvning hajmi 100-150 km3 suv sathi maydoni 400 km2 ni tashkil etadi. Sug'oriladigan dehqonchilikning rivojlanishi natijasida sug'orishga foydalaniladigan qaytmas suvlar va qurg'oqchilik yillari Amudaryo va Sirdaryoning belgisiga quyidagilar suv miqdori kamaydi. Shunday qilib, hozirgi vaqtda dengizning sathi 1961 yilga nisbatan 16,8 marta pasaydi. Bunda dengizning hajmi 3 marta yuzasi esa 2 marta sho'rlanish darajasi 9-10 gl dan 34-37 gl ga ortdi. Hozirgi kunda dengiz sathining pasayishi yiliga 80-100 sm tashkil etmoqda. Qirg'oq chizig'i 60-80 km ga pasayib ochilib qolgan yerlar 23 ming km2 ni tashkil etadi. Amudaryo va Sirdaryoning quyi oqimlarida suvning sifati yomonlashdi hamda ichish uchun yaroqsiz bo'lib qoldi. Ekologik tizimlar, o'simlik va hayvonlar chuqur inqirozga uchrayapti. Eng yomon ahvol janubiy oroldadir. Ushbu mintaqa o'z ichiga shimoliy g'arbiy qizilqum Zaungauz qoraqumi janubiy ustyurt va Amudaryo deltasi kabi lanshaft komplekslarini oladi. Orol bo'yining umumiy maydoni 437 ming km2 bo'lsa uning janubiy qismi 245 ming km2 ni tashkil etadi. Bunga Qoraqalpog'iston hududi O'zbekistonning Xorazm viloyati Turkmanistonning Tashovuz viloyatlari kiradi. Orol va Orol bo'yida sodir bo'layotgan jadal ravishdagi cho'llanish hodisasi dunyo ...