Platformalar

Platformalar Shimoliy Atlantikada bo'r davrida okeanik cho'kmalarning shubhasiz mavjudligi Lavraziyani ikkita kontinentga: shimolda qutb havzasi suvlari bilan yuvilib turgan Shimoliy Amerika va Yevrosiyoga ajralganligini anikladi. Shu vaqtga kelib Gondvana kontinental palaxsalarga ajraldi: Afrika, Hind okeani bilan ajralgan Hindiston va Avstraliyaga, Janubiy Amerika va Afrika butunlay yoki qisman bir-biridan ajraldi. Bu kontinentlar orasida doimiy yoki vaqtincha o'zaro aloqalar borligini erta bo'r va kechki bo'r (konyak) sudralib yuruvchilarning o'xshashligi ko'rsatib turibdi. Kechki bo'r dinozavrlari, ilonlar, kaltakesaklar, toshbaqalar va sutemizuvchilar komplekslari o'xshashligi bo'yicha taxmin qilinganda qisqa vaqtli bo'lsa ham aloqa shubhasiz bo'lgan. Yevrosiyo Yevrosiyoga keyinchalik kaledon va gertsin bo'rmalanishidan keyin qo'shilgan qadimgi epibaykal platformalari (Sharqiy Yevropa, Sibir, Xitoy) hamda Hindosiniy bo'rmali harakatlar natijasida «yopilgan» janubiy-sharqdagi o'lka kiradi. Yevrosiyo bu o'lkalarining bo'r davridagi geologik tarixi etarli darajada xilma-xil va qator umumiy xususiyatlarga ega. Masalan, erta bo'r enoxasi (neokom) boshlarida G'arbiy Yevropagertsinidlari maydonlarining ko'p qismida quruqlik bo'lgan, u erlardagi ko'l va daryolarda qum va gil to'plangan. Dengiz sharoitlari alohida cho'kkan bloklarda (Angliya-Parij cho'kmasi) mavjud bo'lgan. Sharqiy Yevropaplatformasida neokomda Arktik va O'rtaer dengizini birlashtirgan meridional cho'zilgan torgina dengiz Havzasi bo'lgan. Bu havzada cho'kindi to'planishi tafsilotlari platforma yotqiziqlarining jamlama kesmasida aniq ko'rinadi (1-chizma) Bu kesmaning pastki qismi Podmoskove uchun xos. Kesma asosida volj yarusi gil va qumlari yuvilgan yuzasiga berrias va valanjin faunasi bilan tavsiflangan fosforit jelvaklari va galkalari bor qumlar yotadi. Kesma yuqorisi bo'yicha goteriv-barrem ammonitlari bilan tavsiflangan qumi kam gillar yotadi. Gillar ko'pgina o'simlik qolldiqlari bo'lgan, faunasi yo'q kontinental oq kvaridi qumlar bilan almashinadi; kesmada joylashishi bo'yicha ular aptga kiradi. Keyin kesma bo'yicha alb ammonitlari bo'lgan gillar keladi. Pastki bo'rning umumiy qalinligi 100 m. Pastki bo'r yotqiziqlarining tafsilotlari tinch ko'rfaz va mayin oqimlari bo'lgan sayoz sovuq suv sharoitlari bilan aniqlanadi. Kechki bo'r enoxasi boshlarida bu depgiz xavzasining Arktika bilan aloqasi uziladi va meridional sovuk dengiz urniga platforma janubida Tetis bilan aloqasi bo'lgan kenglikdagi dengiz xavzasi hosil buldi. yuqori bo'r yotkiziklari kesmasi odatda kuyidagicha (1-chizmaga karang). Alb gillari yuvilgan yuzasiga fosforitlar, cyng gil katlamchalari bor glaukonitli kumlar yotadi; ularda senoman yarusi ammonit koldikdari uchraydi. yuqorida turon va canton asrlari juda kam faunalari (inotseramlar, dengiz kirpilari, belemnitlar) bo'lgan yozadigan kalin bo'r qatlami yotadi. yuqori aniqlanadi. Kechki bo'r enoxasi boshlarida bu depgiz xavzasining Arktika bilan aloqasi uziladi va meridional sovuk dengiz urniga platforma janubida Tetis bilan aloqasi bo'lgan kenglikdagi dengiz xavzasi hosil buldi. yuqori bo'r yotkiziklari kesmasi odatda kuyidagicha (1-chizmaga karang). Alb gillari yuvilgan yuzasiga fosforitlar, cyng gil katlamchalari bor glaukonitli kumlar yotadi; ularda senoman yarusi ...