Tabiat muhofazasi tashkiliy va huquqiy asoslari

Reja: Tabiatni muhofaza qilishda huquqiy bazaning yaratilishi. Tabiatni muhofaza qilishning tashkiliy asoslari. Davlat tomonidan tabiatni muhofaza qilish borasida qabul qilingan qaror va tadbirlar. 1. Tabiatni muhofaza qilishda huquqiy bazaning yaratilishi. Tabiatni muhofaza qilish tadbirlari qonuniy aktlar (farmonlar, ko'rsatmalar, qarorlar) ilmiy tavsiyalar, ishlanmalar, tabiatni muhofaza qilish ta'limi asosida, nazorat boshqaruv organlari faoliyati natijasida amalga oshiriladi. Tabiatni muhofaza qilish, tabiiy resurslardan oqilona foydalanishni ta'minlash, ushbu faoliyatning tashkil qilinishi, amalga oshirilishi va qonuniy ta'minlashnishiga ko'p jihatdan bog'liqdir. Tabiatni muhofaza qilishning tashkil qilinishi, amalga oshirilishi va qonuniy ta'minlashiga ko'p jihatdan bog'liqdir. Tabiatni muhofaza qilishning tashkil qilinishi turli davlatlarda farqlanadi. Har bir davlatning rivojlanish darajasi, mulkchilik shakllari o'ziga xos boshqaruv tizimining vujudga kelishiga sabab bo'ladi. Alohida davlatlarda tabiatni muhofaza qilish sohasida qonunlar, farmon va bo'yruqlar qabul qilinadi. Maxsus davlat tashkilotlari tabiatni muhofaza qilish sohasidagi boshqaruv va nazoratni amalga oshiradi. Bundan tashqari tabiatni muhofaza qilish va ekologik ta'lim-tarbiya bilan shug'ullanuvchi jamoat tashkilotlari faoliyat ko'rsatadi. Ushbu yo'nalishda maxsus ilmiy tadqiqot ishlari olib boriladi. Har bir davlatning qonunlarida ekologik jinoyatlar uchun ma'muriy va jinoiy javobgarlik normlari belgilanadi. Alohida davlatlarda atrof muhit holatini kuzatish, nazorat qilish va boshqarish tizimi - monitoring faoliyat ko'rsatadi. Monitoring tizimini keng qamrovligi ko'p jihatdan atrof muhit holatini ishonchli baholash imkonini beradi. 2. Tabiatni muhofaza qilishning tashkiliy asoslari. Mustaqiliikdan oldin tabiatni muhofaza qilishning tashkil qilinishi talabga to'la javob bermaganligini ta'kidlash lozim. Tabiiy resurslar, ishlab chiqarish tashkilotlariga davlat mulkchiligi sharoitida xo'jaalikni ko'p yilga belgilangan qat'iy reja asosida yuritish, mahalliy sharoitlarni to'la hisobga olmaslik natijasida atrof muhitning ifloslanishi, resurslardan isrofgarchilik bilan foydalanish salbiy oqibatlarga olib kelgan. Ushbu sohada uzoq vaqtgacha maxsus takomillashgan davlat boshqaruvi tizimi bo'magan. Ekologik huquqbuzarliklar uchun javobgarlik masalalari talabga to'la javob bermagan. Hozirgi vaqtda mustaqil hamdo'stlik mamlakatlarida tabiatni muhofaza qilish o'ziga xos tashkiliy va huquqiy asoslariga egadir. Tabiatni muhofaza qilishning tashkiliy va huquqiy asoslari O'zbekiston Respublikasining konstitusiyasida o'z aksini topgan. Konstitusiyaning 50, 54, 55 va 100-moddalarida fuqarolarning ushbu sohasidagi huquq va majburiyatlari, atrof-muhitga munosabat va boshqaruv tizimi bo'g'inlarining faoliyati belgilangan. Jumladan 50-moddada Fuqarolar atrof tabiiy muhitga ehtiyotkorona munosabatda bo'lishga majburdirlar deyiladi. 100-moddada atrof muhitni muhofaza qilish mahalliy hokimiyat organlari vazifasiga kirishi ta'kidlangan. O'zbekistonda tabiiy sharoitlarni saqlash, tabiiy resurslardan oqilona foydalanishning huquqiy, iqtisodiy va tashkiliy asoslarini 1992 yil 9 dekabrda qabul qilingan Tabiatni muhofaza qilish to'g'risidagi qonun belgilab beradi. Qonunga muvofiq O'zbekistonda tabiatni muhofaza qilishga taaluqli huquqiy munosabatlarni tartibga solish Oliy majlisning mutlaq vakolati doirasiga kiradi. Bularga tabiatni muhofaza qilish sahasidagi davlat siyosatini belgilash, davlat ekologiya dasturlarini tasdiqlash; ushbu sohadagi Respublika qonun hujjatlarini ishlab chiqish ...