Tabiiy jarayonlar va ularni o'rganishning ahamiyati

Tabiiy jarayonlar va ularni o'rganishning ahamiyati Reja: Tabiiy jarayonlar va ularning vujudga kelishi. Tabiiy hodisalar va qurilish muammolari. Hidrotexnik inshootlarni barpo qilishda tabiiy jarayonlarni hisobga olish. Temir yo'l va avtomobil yo'llarini loyihalashda tabiiy jarayonlarni hisobga olish. Tabiiy jarayonlar va shaharsozlik muammolari. Tabiiy jarayonlar va ularning vujudga kelishi. Jarayon tushunchasi muayyan ysulda sodir bo'ladigan va o'xshash natijalarga ega bo'lgan harakatlarning to'xtovsiz yoki doimiy izchilligini anglatadi.Umuman, jarayon biror - bir hodisaning yo'nalishi, holatlarning, rivojlanish bosqichlarining va h.k. larning izchillik bilan almashinishidir. Jarayon so'zi yo'nalish, yurish, o'tish, harakatlanish ma'nolarini anglatadi. Ilmiy tushuncha sifatida jarayon - shiga va Quyosh radiatsiyasi qaytishning kuchayishiga imkon beradi. Shu bilan birga bulutlar uzun to'lqinli (issiqlik) nurlarning yutilishini kuchaytirib, havoning isishiga olib keladi. Atmosferada aerozollar miqdorining oshishiga bog'liq holda o'rtacha harorat pasayadi. M.I. Budiko (1984) ma'lumotlariga ko'ra, havoda aerozollar miqdorining ko'payishi yillik haroratni 0,50 ga pasaytirishi mumkin. M.I. Budikoning hozirgi ma'lumotlar asosida intrpolyatsiya usuli bilan qilgan hisoblariga ko'ra, 2050-yilda Yerning harorati 3,50 ga ortishi mumkin. O'rtacha haroratning ko'tarilishi, tabiiyki, dastlab dengiz muzliklarining, keyinroq materik muzlarining erishiga va okeanlarda suv sathining ko'tarilishiga olib kelishi mumkin. Ammo insonning aql - zakovati o'zi uchun haloqatli bo'lgan bunday o'zgarishlarni oldini oladi. Shahar qurilishi ham gravitatsiya muvozanatini o'zgartiradi. Ulkan binolarning og'irligi natijasida yuza cho'kadi. Yirik suv omborlarining qurilishi ham ularning tevarak atrofida iqlimning yumshashiga, yer osti suvlari sathi hamda rejimining o'zgarishiga sabab bo'ladi. Gravitatsiya muvozanatining o'zgarishi seysmik intensivlikka ta'sir ko'rsatishi tufayli zilzilalarning sodir bo'lishi oshadi. Nam aylanishi va suv balansining o'zgarishi. Qadim davrlardan boshlab inson suvning aylanma harakatiga va muayyan hududning suv rejimiga maqsadli (ammo hamma payt ham to'g'ri emas) ta'sir ko'rsatib kelgan. Ammo bu ta'sir hozirgi paytga qadar mintaqaviy ko'lamlarda bo'lib, Yerda suv aylanishiga katta ta'sir ko'rsatmaydi. Insonning hidrografik to'rga va havzalarning suv balansiga ta'sirini farqlash lozim. Texnikaning hozirgi darajasida daryolarning suvlarini tartibga solish va qayta taqsimlash odatiy ish bo'lib qoldi. Bunda eng jiddiy geografik oqibatlar suv omborlarining qurilishi bilan bog'liq. Hozirgi paytda jahonda 30 00 mingdan ziyod suv omborlari barpo etilgan bo'lib,ularning umumiy suv sig'imi 6 00 km3 dan ziodroq; suv yuzasining maydoni esa 400 00 km2 ni tashkil etadi. Yuqorida qayd qilinganidek, suv omborlari tevarak atrof iqlimining o'zgarishiga, sizot suvlari sathining ko'tarilishiga, botqoqlashish va sho'rlanishga, tog'li hududlarda zilzilalarning tezlashuviga sabab ta'siri natijasida geografik qobiqqa ko'rsatadigan ta'siri orasida bevosita aloqa mavjud. Tabiiy jarayonlardagi ritmiklik landshaftlar rivojlanishi-ning muhim xususiyatidir. Landshaftlarning million yillar davomida rivojlanishi jarayonida tarkib topgan ritmiklik organik dunyo uchun zarur shart - sharoitga aylanib qolgan. Inson tabiatning bir qismi, o'z navbatida ...