Yer sharida tabiiy va sun'iy radioaktivlik va ularning vaqt o'tishi bilan o'zgarishi

Yer sharida tabiiy va sun'iy radioaktivlik va ularning vaqt o'tishi bilan o'zgarishi Reja: 1. Atmosferaning tarkibiy qismi va ifloslanishi. 2. Ozon qatlami va kislotali yomg'irlarnatijasida ifloslanishning sotsial-iqtisodiy oqibatlari. 3. Atmosfera ifloslanishini oldini olish tadbirlari. Atmosfera - yerning gazsimon tarkibi, agar u bo'lmaganda edi yer yuzasi +100 S0 , kechasi esa - +100 S0 sovugan bo'lar edi. ma'ruzada havoni gaz tarkibi, uni ifloslanish sabablari va ifloslanishga qarshi kurash yshllari bayon etiladi. 1.Havo qobii asosan azot (78,09%), kislorod (20,95%) dan iborat bo'lib, ular atmosfera gaz tarkibining 99 foizini tashkil etadi, qolgan 1 foizini esa boshqa (argon, karbonat angidrid, neon, vodorod, geliy, kripton, ksenon, ammik, ozon, rodon va boshqalar) gazlardir. Gazlarning biri kshpayib, ikkinchisi kamayib ketishi tirik mavjudot hayotini muvozanatdan chiqarib yuboradi va xaloqatga olib borishi mumkin. Atmosferadagi azot asosan yerdagi mikroorganizmlar faoliyati natijasida yuzaga kelib, biologik jarayonlarda unchalik rol shynamaydi. Yerdagi to jinslarida mujassamlashgan azot atmosferadagi azotga qaraganda 50 barobar kshpdir. Atmosferada erkin olatda uchraydigan kislorod - yashil shsimliklar masuloti bo'lib, organizmlarning ajralmas qismi va hayot manbai isoblanadi. Inson hayoti uchun kshp energiya kerak; kshp energiya olish uchun esa kislorod zarur. Fiziologlarning isob qilishlariga qaraganda, dam olayotgan, tinch olatdagi kishi bir minutda 250 ml, sutkasiga esa 360 loyiha kislorod «istepmol qiladi. Kislorod sarflanishi havo temperaturasiga xam boliq - sovuq erlarda yoki sovuq kunlarda kislorod kshp sarflanadi. Kislorod sarfi inson menatining olatiga qarab xam shzgarib turadi, albatta. Agar yotgan kishi bir soatda 15 loyiha kislorod yutsa, turgan olatda 20 loyiha, sekin yurganda 50 loyiha, soatiga 5 km. Harakat qilganda esa 150 loyiha kislorod sarflaydi. Atmosferada ozon (O3) va suv bularining bo'lishi aloida ahamiyatga ega. Yil fasllari, geografiy kengliy , joyning balandligi va boshqa sharoitlarga qarab ozon va suv bulari miqdori turli joyda turlicha bo'ladi. Atmosferada suv bulut va tumanlarda mayda tomchi va muz kristalchalari olida uchraydi. Suv bulari asosan 10 km gacha bo'lgan balandliklarda uchraydi. 80 km balandiklarda osil bo'ladigan «kumushsimon» bulutlar muz zarrachalaridan iboratdir. Atmosferaning quyi qismida uchraydigan karbonat angidrid (SO2) shsimliklarning fotosintez jarayonida faol qatnashadi. (SO2 yashil shsimliklarning organik modda osil qiladigan asosiy qismidir). Karbonat angidrid vulkanlar otilishi, yoqililar yonishi, organik moddalarning chirishi va organimlarning nafas olishi natijasida paydo bo'ladi. Havo tarkibida karbonat angidrid miqdori 0,07 foizdan oshsa, hayvonot dunyosi va kishilarning nafas olishiga ta'sir kshrsatadi. Karbonat angidrid boshqa gazlarga nisbatan oir bo'lganidan chuqur erlarda (eski quduq, shaxta va boshqalarda) kshproq uchraydi. Atmosfera changlari havo qobiining ajralmas tarkibiy qismidir. Juda mayda zarrachalar organik va noorganik jarayonlar natijasida hamda to dinslari va ...