Yoshlar milliy ma'naviyatni shakllantirishda tarixiy ong va xotiraning o'rni

Yoshlar milliy ma'naviyatni shakllantirishda tarixiy ong va xotiraning o'rni. Bugungi kunda tobora rivojlanib, insoniyat ongi va qalbiga kirib borayotgan ommaviy madaniyat o'zining ijobiy ta'siri bilan bir qatorda salbiy ta'sirini ham namoyon etmoqda. Binobarin, global ahamiyat kasb etayotgan ushbu jarayon mamlakatlarning milliy chegaralarini yuvilib ketishiga, ularning tarixi, milliy madaniyati va qadriyatlarining yo'q bo'lib ketishiga sabab bo'lmoqda. Zero, ommaviylashish yoshlarga xos odatlardan bo'lib, bu jarayon ularning ruhiyati va dunyoqarashiga tez singadi, chunki yomon odatlar hamma vaqt yuqumli bo'lgan. Ularni yuqtirmaslik uchun esa kuchli mafkuraviy immunitet darkor bo'ladi. Bunday immunitetni hosil qilishda eng avvallo tarixiy ong va tarixiy xotirani shakllantirish dolzarb masala bo'lib, bu borada Prezidentimiz I. A. Karimovning ushbu ta'rifini takidlash maqsadga muvoviq: Tarixiy xotirasiz - kelajak yo'q. O'tganlarni xotirlamaydigan xalqning ertasi yorug' bo'lmaydi. Agar millat o'zining kelajagini porloq ko'rmoqchi bo'lsa, uning xotirasi uyg'oq bo'lmog'i shart. Boisi har qanday xalq va millat kechagi hayotidan o'zining, o'zi bosib o'tgan og'ir va mashaqqatli kunlaridan, tarix sinovlaridan zarur xulosa va saboqlar chiqarmog'i lozim. O'rta asrlardagi Sharqning buyuk mutafakkirlari al-Kindiy, Zakariyo ar-Roziy, Abu Nasr Forobiy, Abu Rayxon Beruniy, Faxriddin Roziy, Jaloliddin Davoniy, Abu Ali ibn Sino va boshqa ko'plab mutafakkirlar fanning turli tarmoqlariga, shu jumladan, ong tushunchasining mazmunini, matkriya bilan ongning nisbatini hissiylik va ratsionallikning nisbatini tushunishga, ma'naviyat elementlarini rivojlantirishga, bilish nazariyasiga o'z davrlari fani rivojlanishi darajasida kelib chiqqan holda katta hissa qo'shdilar. Ilk Sharq uyg'onish davrining qomusiy allomasi Abu Rayxon Beruniy (973-1048) o'z asarlarida ong va aql masalalariga katta etibor bergan. U odam miyasi va besh hissiy organini o'zaro bog'langan, deb hisoblab, ularga katta ahamiyat bergan. Beruniy fikricha, har bir tuyg'u muayyan qo'zg'atuvchilar turiga munosabat bildirishga mo'ljallangan. Ko'rishni qo'zg'atuvchi yorug'likdir Eshitishni qo'zg'atuvchi tovush bo'lib, uni havo unga etkazadi Hid bilishning qo'zg'atuvchisi hid bo'lib, uni burunga havo olib boradi Tam bilish xissini qo'zg'atuvchi (har xil) tam taomdir. Beshinchi tuyg'u sezgi bo'lib butun tanani qamrab oladi. U barcha a'zolar va organlarga xos, - deydi alloma. Umuman olganda, Beruniy inson tomonidan ilmiy bilimlarga erishish yo'lini umumlashtirib: Bu hissiy idrok qilish ma'lumotlardan foydalangan aqlning yutug'idir, - deb qayd etadi. Darhaqiqat, mustaqilligimizning ilk kunlaridan boshlab o'zligimizni anglash, milliy qadriyatlarimizni tiklashga alohida etibor qaratildi. Bundan ko'zlangan yagona maqsad esa ertangi kunimizning egalari bo'lmish yoshlarni yuksak intellektual salohiyatli, barkamol shaxs qilib tarbiyalashdir. O'z navbatida yoshlarda vatanparvarlik ruhini uyg'otish, eng avvalo, ularning ma'naviy dunyosini shakllantirish masalalarining qanchalik samarali xal etilishiga bog'liq. Shuning uchun ham hozirda yoshlarda tarixiy ong va tarixiy xotirani shakllantirish muammosini o'rganish dolzarb bo'lib qolmoqda. Ana shu yo'lda ajdodlarimizning boy ilmiy ...