Markaziy Osiyolik islomshunoslar ijodida axloqiy qadriyatlar

Markaziy Osiyolik islomshunoslar ijodida axloqiy qadriyatlar. Prezidentimiz I.A. Karimov mustaqilligimizning dastlabki yillaridayoq islom axloqiy qadriyatlarimizni tiklash, ularni to'laligicha kelajak avlodga yetkazib berish haqida g'amxo'rlik qilib kelmoqdalar. Shu bilan birga, islom axloqiy va umuminsoniy axloqiy qadriyatlarni keng targ'ib qilish, odamlar ongi va qalbiga singdirish yurtimizning kelgusi taraqqiyoti uchun muhim ekanligini aytgan edilar. O'zbek xalqi azaldan din va diyonatni chuqur ehtirom qilib kelgan, uni o'zining yalovbardoriga aylantirgan xalqlardandir. Yurtimizda etishib chiqqan zakovat egalari nafaqat dunyoviy, balki diniy ilmlarni egallash, ularni qadriyat darajasiga ko'tarishda cheksiz xizmat qildilar. Islom dini, tasavvuf ta'limoti arab mamlakatlarida paydo bo'lgan bo'lsa ham, ularning kamolotga etishishiga Markaziy Osiyo hududidan etishib chiqqan mutafakkirlar beqiyos hissa qo'shganliklarini jahon ilmiy jamoatchiligi tan olgan. Islom ta'limotining ma'rifiy, insonparvarlik g'oyalari bilan yoshlarimizni barkamol qilish orqali mustaqillik ruhida tarbiyalash, dunyoviy bilimlar bilan birga diniy ta'limotning ijobiy tomonlarini o'rgatish asosida ularni komil inson qilib tarbiyalash hozirgi kunning muhim masalalaridandir. «Biz farzandlarimizni dunyoviy bilimlar bilan bir qatorda Imom Buxoriy to'plagan hadislar, NAQSHbandiy ta'limoti, Termiziy o'gitlarlari, Yassaviy hikmatlari asosida tarbiya qilmoqdamiz», -deydi I. Karimov. Hozirgi zamon yoshlari tarbiyasi to'g'risida gapirar ekanmiz, bu jarayonda islom axloqiy qadriyatlar bilan bir qatorda diniy axloqiy qadriyatlarning imkoniyatlari, ayniqsa, o'z-o'zini tarbiyalash, o'z-o'zini anglash orqali shaxsning o'zida ijobiy sifatlarni tarbiyalash borasidagi boy va kuchli ta'sir vositalaridan unumli foydalanish juda muhimligini takidlash zarurdir. Haq yo'liga undagan umumbashariy axloqiy qadriyatlarni ardoqlab o'rganishimiz, halollik, bunyodkorlikka undagan pokiza, rostgo'y, mehr-shafqat odamiylik, vatanparvarlik, xalqparvarlik ruhidagi ta'limotdan yoshlarni tarbiyalashida foydalanish usul va vositalarini ishlab chiqish lozim. Shu bilan birga bu ish xayrli va savob hamdir. Ammo dindan yoshlarni tarbiyalash sifatida foydalanish uni yagona ta'limot uchun emas, balki uning ijobiy tomonlaridan o'zlikni anglash sifatida foydalanish lozimligini alohida takidlash kerak. Masalan, Quron va hadislarda bayon qilingan qator insoniy sifatlar-sabr-toqat, ehson, sahovat, o'zgalar, ota-ona, qo'shnilarga mehr-oqibat, farzandning ota-ona, Vatan oldidagi burchi va uni bajarishda fidoiylik qilish, irodali bo'lish, o'zini toblash va o'zini tiyish, o'z-o'zini tarbiya uchun ham zarur vositalar hisoblanadi. IX asrdan boshlab musulmon o'lkalarida hadisshunoslik, hadislarni to'plash va tasniflash, ularni tartibga solish dinshunoslik, islomshunoslikning eng muhim yo'nalishlariga aylandi. To'rlangan hadislarning hajmi. Chinligi, tartib, ahamiyati bilan musulmon olamida olti muhaddis mushhur bo'ldilar. Ulardan uchtasi Markaziy Osiyolikdir. Muhaddislar ichida eng obro'li va mashhuri hamyurtimiz Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil al-Buxoriydir. U hadisshunoslikda yetuklik darajasiga etganligida «Hadis ilmida amiral mo'miniyn» degan nomga sazovar bo'lgan. Imom Buxoriy 810 melodiy yilning 20 iyo'lida Buxoroda tug'ilgan. Ilm olish va uni oshirish maqsadida u juda ko'p olimlardan tahsil olgan. Imom al Buxoriy nafaqat yirik olim, balki o'zining go'zal xulqu-atvori, ...