Falsafiy qonunlar. Rivojlanish va o'zaro aloqadorlikning umumiy qonuniyatlari

Rivojlanish va o'zaro aloqadorlikning umumiy qonuniyatlari. Falsafiy gonunlar. Reja: 1. ¤zgarish va taraqqiyot jarayonida takrorlanish tamoyili. Јonun tushunchasi, uning mohiyati va falsafiy talqini. 2. Vokelik va o'zgarish jarayonida ayniyat va ziddiyat dialektikasi. Uning tabiat va jamiyatdagi xususiyatlari. 3. Olamning mavjudligi - miqdor va sifat vokeligi tarzida. taraqqiyotda tadrijiylik tamoyili. 4. ¤zgarish va rivojlanish jarayonida o'z-o'zini inkor etish tamoyili. Vorislik va yangilanish. Olamdagi narsa va hodisalarning harakati, o'zgarishi, bir holatdan ikkinchi holatga utib turishi, rivojlanishi, ular o'rtasidagi aloqadorlik va o'zaro ta'sir kabi masalalar kadimdan mutafakkirlar, olimlar, faylasuflar o'rtasida turli bahs, munozara, tortishuvlarga sabab bo'lgan. Chunki ular tuKrisida aniq bilimga ega bulmasdan turib, olam va uning taraqqiyoti, rivojlanish manbai, harakatlantiruvchi kuchlari tuKrisida hamda, eng asosiysi, kelajak haqida ilmiy tasavvurga ega bo'lish qiyin. Atrofimizdagi jamiki narsa-hodisalar, yani eng mayda zarrachalardan tortib to Yer, Јuyosh, Koinotgacha barchasi, shu jumladan, kishilik jamiyati xam, doimo harakat, o'zgarish va rivojlanishdadir. Ular o'rtasida abadiy o'zaro boKliklik, o'zaro ta'sir va aloqadorlik mavjud. Olamda o'z-uzidan, tasodifiy ravishda xech qanday harakat xam, o'zgarish xam yuz bermaydi. BoKlanishlarning turlari. Biz narsa va hodisalarning harakati, o'zgarishi va rivojlanishiga ular o'rtasidagi boKlanish va aloqadorlik, ta'sir va aks ta'sir asos bo'ladi, deymiz. Albatta, olamdagi xar qanday boKlanish xam rivojlanishga sabab bulavermaydi. Chunki bu boKlanishlarning kulami, mohiyati, ta'sir kuchi va doirasi turlicha. BoKlanishlarning ana shu xususiyatlariga karab, zaruriy va tasodifiy, ichki va tashgi, bevosita va bilvosita, muhim va muhim bo'lmagan va xokazo boKlanishlarga ajratish mumkin. Shuningdek, olamda boshqa vokea yoki hodisalardan alohida, ular bilan boKlik, o'zaro aloqadorlikda va ta'sirda bo'lmagan birorta xam vokea yoki hodisa mavjud emas. Demak, o'zaro boKlanish va ta'sir natijasida narsa-hodisalarda o'zgarish sodir bo'ladi. Lekin, barcha o'zgarishni xar doim xam birdaniga, yakkol sezish mumkin emas. Chunki olamning namoyon bo'lishi turli darajada bo'lganligi sababli, o'zgarishlar xam turlichadir. Masalan, yangi tuKilgan chaqaloqning bir xafta, bir oy, yarim yil mobaynidagi o'zgarishini, yani ulKayishini yoki bulmasa, tabiatdagi kish faslidan bahor fasliga utishdagi o'zgarishlarni oddiy kuz bilan yakkol sezish mumkin. Lekin biron jonsiz predmet, masalan, Yer karidagi ichki jarayonlarni malum davrdan keyin sezish mumkin. Ana shu sababdan xam odamlar zilzilalar, vulkonlar otilishi kabi ofatlar qarshisida lol, goxida esa Kaflatda kolib kelmokdalar. Yani tashqi faktorlar (inson faoliyati, yoruKlik, issiqlik, namlik, atmosfera bosimi) natijasida ruy bergan o'zgarishlarni kuz kuradi, kulok eshitadi. Xullas, ular oson anglab olinadi, ochiq-oydin namoyon bo'ladi. ulardagi o'zaro boKliklikni xam oson ko'rish, ilKash mumkin. Ana shunday oson ko'rish va ilKash mumkin bo'lgan, ochiq-oydin ruy beradigan vokea, hodisa, natijaga nisbatan «zoxiriylik» tushunchasi, mohiyatini ilKash qiyin bo'lgan va murakkab ...