Afrika subregionlari

TIQXMMI qoshidagi International-House Tashkent akademik litseyi Afrika subregionlari Qodirov S.M. s.Qodirov@tiiame.o'z smqodirov@mail.ru Umumiy ma'lumotlar: Yevrosiyodan keyingi yirik materik; Maydoni 30.3 mln.km² (orollarsiz 29.2 mln.km²); Bugungi kunda 62 davlat, shundan 54 mustaqil; Aholisi 1.216 mlrd. Kishi (2016) 37 ta davlat dengiz bilan chegaradosh; Afrikaning kosmosdan ko'rinishi: Afrikaning subregionlari: Shimoliy Afrika - 7 davlat; O G'arbiy Afrika - 16 davlat; O Markaziy Afrika - 9 davlat; O Sharqiy Afrika - 17 davlat; O Janubiy Afrika - 5 davlat; Shimoliy Afrika subregioni: Aholisi asosan arab tilida so'zlashuvchi xalqlar; Iqlimi tropik va subtropik bo'lganligi uchun tsitrus, zaytun, uzum va paxta etishtiriladi; Savdo aloqalari O'rta Yer dengizi orqali Yevrosiyo bilan bog'liq; Suvaysh kanali ham shu hududda joylashgan; Misr va Jazoir iqtisodiy jihatdan ajralib turishadi; G'arbiy Afrika subregioni: Sahroi-Kabir va Gvineya qo'ltig'i orasida joylashgan; Bu hududda Afrikaning aholisi eng ko'p Nigeriya joylashgan (203 mln. 2019) va nisbatan yaxshi rivojlangan; Tabiati xilma-xil: cho'llar, savannalar va sernam ekvatorial o'rmonlar bor; G'arbiy Afrika subregioni: Aholining milliy tarkibi ancha murakkab; Qishloq xo'jaligining monokultura ekinlari (kofe, kakao, tabiiy kauchuk, eryong'oq) asosan eksportga yo'naltirilgan; O'rta asrlarda Gvineya (mahalliy aholi tilidan qora tanlilar yurti)qo'ltig'i atrofidagi davlatlar oq tanlilar uchun qabriston hisoblangan; Tropik kasalliklar natijasida kelgan evropaliklarning 75% qirilib ketgan; Markaziy Afrika subregioni: Subregion mineral resurslarga boyligi (olmos, neft, margenets, mis, kobalt) jihatidan nafaqat Afrika jahonda salmoqli o'rinni egallaydi; Suv resurslariga boy: Afrikaning eng yirik daryolaridan Kongo (Zair) shu regionda joylashgan; Yog'och ham eksport qilinadi; Qayta ishlov berish yaxshi rivojlanmagan; Regionda Kongo demokratik Respublikasi nisbatan yaxshi rivojlangan; Sharqiy Afrika subregioni: Hudud uchun subekvatorial va tropik iqlim mintaqasi xos; Hind okeani orqali Arab davlatlari hamda Osiyo bilan savdo aloqalari yo'lga qo'yilgan; Mineral resurslar nisbatan kam, shuning sababli kofe, choy, kokos, ziravorlar ko'proq ekiladi va chetga chiqariladi; Qo'riqxona va milliy bog'lar tashkil etilgan; Mamlakatlar orasida Keniya nisbatan yaxshi rivojlangan (UNEP shtab kvartirasi Nayrobida joylashgan) Janubiy Afrika subregioni: Bu region qulay geografik joylashuvga ega; Uning qirg'oqlaridan muhim dengiz transporti yo'nalishlari o'tadi; JAR nafaqat subregiondagi balki, Afrikadagi eng rivojlangan davlat; Mineral resurslarga boy; Yevropaliklaring eng ko'p salmog'i ham aynan shu davlatda; Nil daryosi: Daryoning uzunligi 6852 km; O'rtacha ko'p yillik suv sarfi 2900 m³s, lekin yilning kelishiga qarab Asuan shahri yonida 500- 1500 m³s o'zgarib turishi mumkin; Suv yig'ish maydoni 3.349 ming ...