Geografik prognozlash va baholash

TIQXMMI qoshidagi International House Tashkent akademik litseyi Geografik prognozlash va baholash Qodirov Sobir Mamadiyorovich s.Qodirov@tiiame.o'z smqodirov@mail.ru Prognozlash-muhitning rivojlanishi va o'zgarishi haqidagi ma'lumotlarni to'plash va qayta ishlash jarayoni; Geografik prognoz-tabiat va jamiyatdagi o'zgarishlarning asosiy yo'nalishlarini oldindan ilmiy jihatdan asoslab berish; U yoki bu prognozlash usuli (xususiy, kompleks) prognoz qo'llanilayotgan obyektning o'ziga xos tomonlariga bog'liq; Geografik prognozlash: Operativ (tezkor) prognoz 1 oy; Qisqa muddatli 1 oydan 1 yilgacha; O'rta muddatli 1 yildan 5 yilgacha; Uzoq 5 yildan 15 yilgacha; Juda uzoq muddatga 15 yildan ko'p; Geografik prognozlash: Geografik prognozlash: Tabiiy geografik prognozlarda - jarayonlarni sodir bo'lishida asosiy ahamiyatga ega bo'lgan komponentlar hisobga olinadi: Joyning relefi; Tuproqlari va tog' jinslari; Ichki suvlari; O'simlik va hayvonot dunyosi; Geografik prognozlarning masshtablari: Qamroviga qarab prognozlar: Global (umuminsoniy muammolar); Mintaqaviy (bir yoki bir necha davlatlarga tegishli); Mahalliy; Tabiiy sharoit va resurslardan foydalanish uchun baholash jarayonidir (dehqonchilik, chorvachilik, sanoat, rekreatsiya, transport, suv xo'jaligi)! Geografik baholash quyidagi bosqichlarda olib boriladi: Maqsad va vazifalarni aniqlash; Tegishli ko'rsatgichlar ro'yxatini tuzish; obyektni holatini belgilovchi parametrlarni o'lchash; Geografik baholash: Olingan ma'lumotlarni taqqoslash; Umumlashgan xulosalar; Jadval va kartalar tuzish; Aniq maqsadga ko'ra baholash sifat va miqdoriy bo'ladi: Juda qulay, qulay emas! Miqdor usulida sonli ko'rsatgichlardan foydalaniladi (arpa etishtirish 100- 1400°S, 1400-1800°S 1800°S dan yuqori) Geografik baholash: Yer resurslarini baholash turli maqsadlarda amalga oshiriladi: Dehqonchilik, bog'dorchilik, chorvachilik va boshqalar; Ayniqsa dehqonchilik maqsadlarida baholash keng tarqalgan; Bunda agroiqlim resurslari, yer osti suvlari, relef, tuproq sharoitlari hisobga olinadi; Geografik baholash: Monitoring: tabiiy resurslardan foydalanish va muhofaza qilish maqsadida tizimli kuzatish va nazorat qilish jarayonidir. Monitoringni tashkil etishni bir nechta bosqichlari bor. Masalan I.P.Gerasimov bioekologik, biogeologik va biosfera (global) bosqichlarini taklif etgan. Atrof-muhit monitoringi: Atrof-muhit monitoringi: O'zgidromet markazi atmosfera havosi va suv havzalarini ifloslanishini; O'zdavgeolqo'm yer osti suvlarini ifloslanishini; O'rmon xo'jaligi qo'mitasi tomonidan o'rmonlar holati monitoringi amalga oshiriladi; Atrof-muhit monitoringi: Yirik muhandislik inshootlarini qurish loyihalarini mutaxassis ko'rigidan o'tkazish. Geografik ekspertiza - loyihalashtirilayotgan muhandislik inshootini atrof-muhit talablariga mos kelish-kelmasligini aniqlash jarayonidir! Ekologik ekspertiza - inson faoliyatini atrof-muhitga (tabiatga) ta'sirini baholashdir. Geografik-ekologik ekspertiza: Geograf ik progno z Geograf Atrof- Umumins ik muhit oniy bahola monito manfaat ringi lar sh Geograf ik eksperti za Etiboringiz uchun rahmat! TIQXMMI qoshidagi International House Tashkent akademik litseyi s.Qodirov@tiiame.o'z smqodirov@mail.ru Geografik prognozlash va baholash Qodirov Sobir Mamadiyorovich Prognozlash-muhitning rivojlanishi va o'zgarishi haqidagi ma'lumotlarni to'plash va qayta ...