1917-1924 yillarda O'rta Osiyoning tarixiy geografiyasi

1917-1924 yillarda O'rta Osiyoning tarixiy geografiyasi Reja: 1. 1917-24 yillar O'rta Osiyoning tarixiy geografiyasi 2. Turkistonda milliy-xududiy chegaralanishning o'tkazilishi 3. O'zbekiston SSRning tashkil topishi va uning ma'muriy-hududiy bo'linishi. 4. O'zbеkistonning 1924-1938 yillardagi chеgaralari va ma'muriy xududiy bo'linishi. 5. O'zbеkistonning XX asr 40-80 yillaridagi ma'muriy xududiy bo'linish tizimi. 1917-24 yillar O'rta Osiyoning tarixiy geografiyasi 1917 yil fevral oyida Rossiyada demokratik inkilob galaba kozondi va podsho xokimiyati agdarilib, kup partiyalik muvakkat xukumat tuzildi. Lekin kup utmay Lenin boshlik bolsheviklar XKS tuzdilar. Jaxon urushi va Rossiyadagi bu kabi inkilobiy vokealar uz navbatida Turkistonga xam uz ta''sirini kursatdi. Joylarda ishchi va soldat deputatlari sovetlari tuzila boshlandi. Bu sovetlar xayatiga asosan evropalik axoli vakillari kirdi. Shu bilan bir vaktning uzida ijtimoiy-milliy tar-kibiga kura vakillariga ega kumitalar xam tashkil topdi Muvakkat xukumatning karori bilan 1917 7 apreldagi karori bilan 9 kishidan iborat Turkiston kumitasi yuborildi. Turkiston jamoatchiligi ya''ni sharoitlarda ulka mus-takilligini kulga kiritishga xarakat kildi va bu goya turli shakllarda ilgari surildi. Muvakkat xukumat Turkmanistondagi ijtimoiy xarakatni kulladi. Ulkaning axolisi xam siesiy kurash jabxasiga tortildi . Jadidlar paydo bulib kelaetgan milliy demokratik kuchlarning etaksimi bulib maydonga chikdi. 1917 yil 9 martda Toshkntda Munavar kori Abdurashidxonov boshchi-ligida Shuroi islom tashkiloti tuzildi. Ulkadagi ev-ropalik tayangan ishchi va soldat deputatlari sovetdagi bolsheviklarni yukladilar 1917 yilda sul unsurlar Toshkent yangi shaxar xokimiyatini uzgartirib, uni kulga oldi. Natijada Toshkentda ulkadaga siesiy muxit keskin-lashdi. Keyinchalik xokimiyatni egallab olgan bolshevik-lar Turkiston ma''muriyati tuzumi,uning muxtoriyati ma-salasini batamom inkor etaolmadi. 1918yil 20apreldi ulka ishchi va soldatlarining sovetning U-chi s''ezdi ochildi. 1917 yil 7aprel kuni Said olimxon mamlakatda isloxotlar utkazish tugrisida farmon chikardi. Lekin amirlikdagi ijtimoiy xarakatning kuchayishi tomonlar munosabatlarini keskinlashtirib yubordi. Mamlakat ichidagi siesiy axvol keskinlashib bordi. Ichki va tashki muxolif kuchlar amir xokimiyatini agda-rish uchun tayergarlik kura boshladi. 1920 yil avgust oyida Frunze boshlik Turkiston frontining kushinlari kuzgolon kutargan. Buxoro mexnatkashlariga erdam kur-satish nikobi ostida Buxoro shaxrini tup va ukka tutdi. 1920 yil 2 sentyabrda Buxoro inkilob kilindi 14 sentyab-rda umumbuxoro inkilobiy kumitasi va xalk nozirlari kengashi tuzildi. 1920 yil 8 oktyabrida Buxoro xalk sovet respublikasi tuzildi. 1927yil 23 sentyabrida konstitutsiya kabul ki-lindi. 1924 yil sentyabrida BXSR tugatilib,BUXSSR deb atala boshlandi. Markaziy osiyo respublikalarini chegaralash deb atalgan tadbirda 1924yil 27 oktyabrida BUXSSR tuga-tilib, uning erlari yangi tashkil etilgan UZSSR, Turki-ston SSR va Tojikiston SSRga kushildi. 1917 yil 5aprel kuni Xivada esh Xivaliklarning tala-bi bilan xon xokimiyatini cheklovchi manfest e''lon ki-lindi lekin bu uzokka chuzilmadi. Kizil armiya sovet Rossiyasi Xorazmga xam taxdid solardi. 1917yil Turk-manlar ...