Afrikaning geografik o'rni, tabiatining rivojlanishi bosqichlari. Relyefi. Xind okeani

Afrikaning geografik o'rni, tabiatining rivojlanishi bosqichlari. Relefi. Xind okeani Reja: Materikning tabiiy geografik o'rniga tavsif. Materik tabiatining rivojlanish bosqichlar.Materik relefi. Xind okeanining tabiati. Afrika. Geografik o'rni, tabiatining rivojlanish bosqichlari. Afrika yer sharida maydonning kattaligi jihatdan ikkinchi urinda turadi. Afrikadagi orollar bilan birgalikdagi materik maydoni 30,3mln km2 ni tashkil etadi.Orollar maydoni esa 1,1 mln km2.materikning eng chekka nuqtalari ; shimolda Al-abyad burni 37020, shimoliy kenglikta igna burun 34052 janubiy kenglikta, sharqiy nuqtasi Ras-Xafun burni 51024 sharqiy uzunlikta, eng g'arbiy chekkasi Almadiy burni 17033 g'arbiy uzoqlikta joylashgan. Materik shimoldan janubga 800 kmga, sharqdan g'arbga 7,5 kmga chuzilgan, Afrika kirgoklari yaqinida orollar u qadar ko'p emas, eng kattasi Madagaskar orolidir.bu materik oroldir. Bundan tashqari Xind okeani xavzasida Sakora, Pemba, Zanzibor, Kamor orollari, Atlantika okeani xavzasida esa Madeyra,Kanor, Yashil burun,San-Tome,prinsipi kabi materik va vulkanik orollar kiritiladi. Afrika ekvatorning xar ikkala tomonida joylashgan, asosiy kismi tropik ekvatorial kengliklarda joylashgan.Shuning uchun materikda harakat juda baland bo'ladi. Materik kirgoklarini Atlantika va Xind okeanlari suvlari yuvib turadi.Afrika kirgogidagi eng katta kultik Gveneya kultigi joylashgan. g'arbiy kirgoklari buylab materik saezligi chuzilib ketgan. Materikning sharqiy kismi hamda janubdan urab turgan Xind okeaning shimoliy-g'arbiy kismi Gandvana parchalanib ketishi natijasida bor davridan keyin paydo bo'lgan. Afrikaning shimoliy-g'arbiy togli qismlarini hisobga olmaganda, deyarli butun hududi yagona platformada Gondvana Arxey va Proterozoy eralari davomida tarkib topgan.Proterozoy erasining toshlarida Gondvana.Yer sharidagi eng katta yaxlit kuruklik bo'lib kolgan, keyinchalik parchalanib ketishi natijasida Afrika Arabiston platformasi, sUngra esa Afrika va Arabiston platformalariga ajratilgan Polezoy davrining oxirlarida butun materik kUtarila borgan va muz bosish jaraenlari vujudga kelgan. Bor davriningt Trias va Yura davrina kelib tektonik harakatlar kuchaygan.Bu harakatlar Afrikaning janubida, sharqida va shimoliy g'arbiy kuchi, vulkanizm bilan tugagan Yura va Bor davriga kelib butun materik kUtarila borgan. Afrikadagi hozirgi shakl usha davrda vujudga kelgan. Bor davrining ikkinchi yarmida va Kaynazoy erasining boshlarida materik uchun sernam va issik tropik iqlim xarakterli bo'ladi, bu esa materikda boy fauna va floralarning keng mikesidagi tarkalshiga imkon beradi. Xind okeani egallagan iaydoni 75 mln. km2 bo'lib, uning katta kismi janubiy yarimsharga to'g'ri keladi. Okean 4 ta materik- Yevrosie, Afrika, Antraktida va Kizil, Arabiston dengizlari, undan tashqari Mozambik bUgozi, Katta Avstraliya va Karpentariya KUltiklari, Arafur va Timor dengizlari xam okean tarkibiga kiritiladi. Okeann ig o'rtacha chuqurligi 3700 metr bo'lib,eng chuqur joyi Yava oroli yaqinida 7729 metrni tashkil etadi.Okean ostida shimoldan- janubga chUzilan Aoab -Xind va sharqiy xind tog tizmalari mavjud. Avstraliya va Antraktida oraligida Avstraliya-Antrktida okean osti kUtarilmalari mavjud. Okeanning katti kismi ekvatorial, subekvatorial, ...