Atmosfera haqida umumiy ma'lumot

Atmosfera Atmosfera - bu yerni o'rab olgan va uni aylanma harakatida qatnashuvchi gazsimon qobiqdir. Atmosferaning tashqi qismi yerning magnit maydoni bilan qamrab olingan zaryadlangan zarrachalar bilan to'ldirilgan. Atmosferaning tashqi chegarasi, yerning magnit maydoni tinch holatda bo'lgan paytda yerning ikki-uch radiusiga teng balandlikda, kuchli magnit to'lkinlarida esa 20 yer radiusigacha bo'lgan masofada joylashadi. (Yer radiusi ae=6370 km). Radioto'lqinlarning tarqalishiga asosan, atmosferaning 100 km gacha bo'lgan qismi ta'sir qiladi. Radioto'lqinlar tarqalish sharoitiga qarab uchga bo'linadi: Troposfera - bu yerning yuzasida joylashgan atmosferaning eng pastki qismi bo'lib, qutbiy kenglikda 8…10 km balandligida, o'rta kenglikda 10…12 km balandlikda, tropiklarda esa 16…18 km balandlikda joylashadi. Troposferada butun havo massasining 45 qismi to'plangan. Stratosfera - troposferaning yuqorisida, 50…60 km gacha balandlikda joylashgan. Stratosfera xuddi troposfera kabi gazning neytral zarrachalaridan iborat bo'lib, undan haroratning tarqalish qonunlari bilan ajralib turadi. Stratosfera o'z xususiyatlariga ko'ra erkin fazoga yaqindir. Stratosferadan yuqorida, atmosferaning yuqorigi chegarasigacha ionosfera joylashgan bo'lib, erkin zarrachalar - elektron va ionlarning ko'pligi bilan ajralib turadi. Atmosferaning kimyoviy tarkibi. Atmosfera gazi kimyoviy elementlardan tarkib topgan bo'lib, bunda, atmosferaning elektr va magnit parametrlari kimyoviy elementlar molekulalari va atomlarining elektron va magnit tuzilishiga bog'liqdir. Troposferada joylashgan suv bug'lari radioto'lqinlarning tarqalishiga ta'sir etadi. Troposferada balandlik ortishi bilan havodagi namlik yer yuzidagiga nisbatan kamayib boradi. Troposferaning yuqori chegarasida namlik yer yuzidagiga nisbatan bir necha yuz marta kamayadi. havo to'lqinlarining tez aralashishi natijasida quruq havoning kimyoviy tarkibi 90 km balandlikkacha bir xildir. Yer yuzida suv zahiralarining taqsimlanishi Shuni takidlash kerakki, yer ostidagi suv zaxiralarining aniq miqdori belgilangan emas. Yer yuzida hozirgi vaqtda inson bevosita foydalanishi mumkin bo'lgan chuchuk suvlar miqdori gidrosferadagi umumiy suv xajmining taxminan 1% dan ortiqrog'ini tashkil qiladi. Sayyoramizda daryo va ko'l suvlari bir tekis taqsimlanmagan va ayrim hududlarda suv tugaydigan hamda juda sekin tiklanadigan resurs hisoblanadi. Dunyo aholisi tez suratlarda o'sib borayotgan hozirgi vaqtda 2 mlrd. dan ortiq kishi sifatli ichimlik suvi bilan etarlicha ta'minlangan emas. Biosferada suvning ahamiyati. Suvdan foydalanish muammolari Biosferadagi jarayonlar va insonlar hayotida suvning ahamiyati juda kattadir. Suv biosferadagi deyarli barcha jarayonlarda ishtirok etadi. Suvning uch xil agregat holatda (suyuq, gazsimon, qattiq) bo'lishi turli joylarning ob-havo va iqlim sharoitining shakllanishida muhim rol o'ynaydi. Biosferada fotosintez jarayoni suv ishtirokida amalga oshadi. Suv tirik organizmlar uchun birlamchi hayot muhiti hisoblanadi. Inson organizmining 65% dan ortig'i, o'simliklarning 85-90%, hayvonlar massasining 75% suvdan iboratdir. Insonning xo'jalik faoliyatida suv manbalari arzon transport va energiya vositasi, sug'oriladigan dehqonchilikni rivojlantirishning asosi, sanoat korxonalarini to'g'ri joylashtirishni belgilaydigan muhim omil hisoblanadi. Kishilarning kundalik hayotini suvsiz tasavvur ...