Chorvachilikni hududiy tashkil etish va uning ixtisoslashuvi

Chorvachilikni hududiy tashkil etish va uning ixtisoslashuvi (Qoraqolpog'iston Respublikasi misolida) Aholining oziq - ovqatga bo'lgan talabini qondirish va ishlab chiqarishni qishloq xo'jalik xom ashyosiga bo'lgan ehtiyojini ta'minlashda chorvachilik qishloq xo'jaligining ajralmas qismi ekanligini hisobga olib mamlakatimiz tomonidan bu tarmoqni rivojlantirishga katta etibor qaratilmoqda. Respublikamiz qishloq xo'jaligida olib borilayotgan iqtisodiy islohatlarda chorvachilik tarmog'ini xususiylashtirishga va xo'jalik yuritishning ijara, shirkat, jamoa va hissadorlik jamiyatlari, fermer xo'jaliklari joriy qilish ko'zda tutilgan edi. Jumladan, Respublika Vazirlar Mahkamasining 1995 yil 16 apreldagi Chorvachilik tarmog'ida iqtisodiy islohatlarni chuqurlashtirish va xususiy tadbirkorlikni qo'llab quvatlash chora - tadbirlari to'g'risidagi 96 - sonli qarori, Shaxsiy yordamchi dehqon va fermer xo'jaliklarida chorva mollarini ko'paytirishni rag'barlatirish chora - tadbirlari to'g'risidagi 2006 yil 23 martdagi 308 - sonli qarori, 2006 - 2010 yillar davomida shaxsiy yordamchi, dehqon va fermer xo'jaliklarida chorva mollarini, birinchi navbatda qoramollar sonini ko'paytirishni rag'barlantirish dasturlarini amalga oshirish chora tadbirlari to'g'risidagi 2006 yil 12 aprelda 67 - sonli qarori qabul qilindi. Bular, o'z navbatida, mamlakatimiz chorvachiligini rivojlanishida muhim ahamiyatga ega bo'ldi. Respublikadagi barcha viloyatlar iqtisodiyoti agrar soha bilan bog'langan. Shuningdek, Qoraqalpog'iston Respublikasi ham bundan mustasno emas. Qishloq xo'jaligining barcha tarmoqlari qatori chorvachilikni rivojlantirish hozirgi kuning dolzarb talabidir. Albatta, har bir sohaga baho berilganda u yerdagi miqdor ko'rsatkichlarga ham etibor qaratiladi. Statistik ma'lumotlardan malum bo'ldiki, Qoraqalpog'iston Respublikasida jami qoramollar soni 601,0 ming (shu jumladan, sigirlar 209,4), qo'y va echkilar 622,3 ming (qorako'l qo'ylari 304,7 ming bosh), parrandalar 967,6 ming, cho'chqolar 3,4 ming boshni tashkil etgan. Ushbu ko'rsatkichlardan malum bo'ldiki, hozirgacha chorva mollarining bosh soni va ulardan olingan mahsulotlarda dehqon xo'jaliklarining hissasi yuqori. Masalan, qoramollarning 88,5 foizi (sigirlarning 90,4), qo'y va echkilarning 67,5, parrandalarning 89,2, cho'chqalarning 67,5, etishtiriligan go'shtning 94,8, sutning 94,0, tuxumning 72,8, qorako'l terisining 79,3, va jun mahsulotlarining 67,2, dehqon xo'jaliklari ulushiga to'g'ri keladi. Jadval Qoraqalpog'iston Respublikasida chorva mahsulotlarini ishlab chiqarishda mulkchilik shakllarining hissasi Jadval Qoraqalpog'iston Respublikasi Statistika bosh boshqarmasi ma'lumotlari asosida tuzilgan. Chorvachilik tarmoqlarini mintaqaning tabiiy va ijtimoiy-iqtisodiy imkoniyatlarini hisobga olgan holda hududiy tashkil etish chorvachilik mahsulotlari hajmini ko'paytirish va ularning tannarxini pasaytirishga yordam beradi. Respublika qishloq xo'jaligi ikkita zonaga, yani sug'orma dehqonchilik va cho'l yaylov zonasiga bo'linadi. Sug'orma dehqonchilik zonasi paxtachilik, donchilik, sabzavotchilik, bog'dorchilik va sut-go'sht yo'nalishidagi chorvachilik xo'jaliklardan tashkil topgan bo'lsa, cho'l yaylov zonasida qorako'lchilik, tuyachilik va yilqichilik xo'jaliklari rivojlangan. Qishloq xo'jaligini, shu jumladan, chorvachilikni hududiy tashkil etishda mavjud yer resurslaridan oqilona foydalanish lozim. Ayni paytda Qoraqalpog'istonda mazkur tarmoqning samarali rivojlanishida muhim omil bo'lgan yaylovlarning umumiy maydoni 4645,2 ming gektarga teng bo'lib, u asosan Ustyurt va ...