Daryolarning shakl va o'lcham ko'rsatkichlari

Daryolarning shakl va o'lcham ko'rsatkichlari Reja: 1.Daryo tizimining asosiy shakli va o'lcham ko'rsatgichlari. 2.Daryo havzasining asosiy shakli va o'lcham ko'rsatgichlari. 3.Daryo vodiysi. 4.Daryo o'zani. 5.Daryolarning boylama qirqim (kesma) lari. 6.Daryolar suv yuzasining ko'ndalang qirqimi. 1.Bir daryo ikkinchisidan uzunligi, irmoklari soni, ularning yer sirtida joylashish shakli va boshqa kupgina belgilari bilan farqlanadi. Mazkur farqlarni daryo tizimining shakl va o'lcham ko'rsatkichlarini solishtirma orqali aniqlash mumkin. Daryo tizimining asosiy shakl va o'lcham ko'rsatkichlari kuyidagilardan iborat; -bosh daryo uzunligi; -irmoklar uzunliklari; -daryoning egriligi; -daryo tarmoqlarining zichligi; -daryo nishabligi. Bosh daryo uzunligi uning boshlanishidan kuyilishgacha bo'lgan masofadir. Bosh daryo uzunligi xaritadan tsirkul-o'lchagich yoki kurvimetr yordamida aniklanadi. Buning uchun tsirkul o'lchagich yordamida xaritadan tuzatma koeffitsiyentini etiborga olgan holda) aniqlangan uzunlik xarita masshtabiga kupaytiriladi. hisoblash anikligi xarita masshtabiga bog'liq bo'lgani uchun yirik masshtabli xaritalardan foydalanish tavsiya etiladi. 2. Bosh daryolarni xaritadan daryo tizimining geografik chizmasiga arab yoki geomorfologik tahlil etish yo'li bilan aniqlash mumkin. Irmoklar uzunliklari (l12 l22 ln) bosh daryo uzunligi kabi aniklanadi. Lekin, bunda dastlab irmoklarning tartiblarini belgilab olish zarur. Egrilik koeffitsiyenti deb, daryoning boshlanish va kuyilish nuqtalarini tutashtiruvchi to'g'ri chiziq uzunligining daryoning haqiqiy uzunligiga bo'lgan nisbatiga aytiladi, ya'ni K3 = lABL. bu yerda lAB -daryoning boshlanish (A) va kuyilish (B) nuqtalarini tutashtiruvchi to'g'ri chiziq uzunligi, -daryoning uzunligi. Egrilik koeffitsiyenti, doim bir-biridan kichik bo'lib, (K3 ...