Dunyoning seysmik xaritasi, zilzilalar

DUNYoNING SYeYSMIK XARITASI zilzilalar Zilzilalar - Yer qimirlashi Yer qimirlashi - eng xavfli va vayron qiluvchi favqulodda holatdir. Yer qimirlaganda atrofni o'rab turgan fazoda seysmik zarb kuzatiladi, vulqonlar otilishi, tsunamilar paydo bo'lishi, tog' qatlamlarini so'rilishi, qor va muzliklarni ko'chishi va boshqa hodisalar ro'y berishi mumkin. Yer yuzasidagi yer qimirlash kuchini ball orqali ifodalash, uning obyektga ta'sirini esa yer qimirlashning intensivligi sifatida qabul qilingan. Yer qimirlash kuchi 1 dan 4 ballgacha bo'lganda binolar va inshootlarga zarar etmaydi, yer yuzasida va suvlarda o'zgarishlar kuzatilmaydi. Seysmik to'lqinlar Plitalar chegaralari va zilzilalar Chap tomondagi xaritada ko'p yillik kuzatishlar mobaynida qayd etilgan zilzilalarning epitsentrlari ko'rsatilgan. O'ng tomondagi xaritada esa asosiy litosfera plitalarining chegaralari tasvirlangan. Yerdagi zilzilalarning aksariyati plitalar chegaralari yaqinida sodir bo'lishi shubhasizlir. Bazi kuchli zilzilalarning oqibatlari O'zbekiston hududida eng dahshatli zilzilalardan biri 1902 yil 16 dekabr ertalab soat 10°° da Andijon shahrida ro'y bergan edi. O'sha kuni uchta kuchli turtki shahar va uning atrofini yer bilan yakson qildi Birinchi turtkining quvvati 8-9 ball bo'ldi, oradan 1-1,5 minut vaqt o'tgach, quvvati 9 balldan yuqori bo'lgan ikkinchi turtki va taxminan yarim soatlardan sung ro'y bergan 8-9 balli uchinchi turtki shaharni butunlay vayronaga aylantirdi. Qayta silkinipshar bir necha oy davom etdi. Dastlabki ikki kun mobaynida yer deyarli beto'xtov silkinib turdi. Keyin silkinipshar soni va kuchi asta-sekin kamaya bordi. Yer silkinishlarining bazan kuchaygan xollari xam buldi. Zilzila 4500 dan ortikrok, kishining yostigini kuritdi. Chotkol zilzilasi 1946 yilning 3 noyabrida sodir bo'lgan Chotkol zilzilasining magnitudasi 7,5, epitsentrdagi kuchi 9 ball. Zilzila Uzbekistan v Kirgizistonning katta hududini qamrab olib, uning kuchi Toshkent v Andijonda 7 ball, Karavonda 8, Tuxtagulda 8-9 ballni tashkil etgan. Toshkent zilzilasi Toshkent zilzilasi 1966 yilning 26 aprelida mahalliy vaqt bilan soat 5 dan 23 minut utganda sodir buldi Kuchi epitsentr da 8 ball, magnitudasi 5,1, manba chuqurligi - 8 km. Epitsentr shahar markazida joylashgan bo'lib, markazdan uzoqlashgan sari zilzila kuchi kamaya borgan va markazdan 7 - 8 km narida 5 ball atrofida bo'lgan. Asosiy va shiddatli yer silkinipshari 6 - 8 sekund davom etib, yer tubidan kelgan gumbirlagan ovoz yer tebranishlari bilan kushilib ketgan. Epitsentr hududida kengligi 2 sm gacha va uzunligi 20 m gacha bo'lgan yoriklar paydo bo'lgan. . 2005 yil Pokiston (Kashmir) zilzilasi vayronalari Seysmik hodisalar va zilzilalar Seysmik hodisalar - yer kobigining ayrim joylarini keskin ravishda turli kuch bilan harakatlanishi natijasida tog jinslarining elastiklik muhitda seysmik to'lqinlarni xrsil bo'lishida namoyon bo'ladi va buni-zilzila deb ataladi. Zilzilalar juda qisqa vaqt ichida, bir necha sekundan ...