Elektr energiyasi ishlab chiqarish boyicha jahondagi birinchi o'nlik davlatlari

Elektr energiyasi ishlab chiqarish boyicha jahondagi birinchi o'nlik davlatlari (%hisobida) Neft sanoati hozirda katta ahamiyatga ega. Neft jahonning 80 mamlakatida qazib chiqariladi. Jahonda yiliga 3,7 mlrd.t. (2007 y.) neft qazib olingani holda, uning 2 mlrd 339 mln tonnasi ya'ni jahonda qazib olinayotgan neftning 62 % i birinchi o'nlik davlatlari hissasiga to'g'ri keladi. Ular: (mln.t. hisobida 2006 yil.) 1. Rossiya 459 (umumjahon neftining 13,5 % i) 6. Eron 170 2. Saudiya Arabistoni 445 7. Norvegiya 160 3. AQSH 350 8. Venesuela 150 4. Meksika 180 9. Kanada 140 5. Xitoy 170 10. Buyuk Britaniya 115 Asosiy iste'molchilar: AQSH, Yaponiya, Braziliya, Italiya, Fransiya, GermaniY. Neft sanoatining eng muhim xususiyati neft zaxirasining 45 (80%) qismidan ortig'i, qazib chiqarishning 12 qismini rivojlanayotgan davlatlarga to'g'ri kelishidir. Ular asosan Yaqin va O'rta Sharq mamlakatlaridir. Jahon neft zapasining 23 qismi, qazib chiqarishning 14 qismini Fors ko'rfazi boyicha to'g'ri kelishidir. Jahonda neftning eng yirik havzalari Fors ko'rfazi, G'arbiy Sibir, Texas, Meksika qo'ltig'i boyi, Shimoliy dengiz havzalaridir. Neftni qazib olish va sotish boyicha OPEK davlatlari alohida o'rin tutadi. OPEK tashkiloti 1960 yil tashkil topgan. Shtab kvartirasi-Venada. 13tadavlata'zo: Saudiyaarabistoni, Iroq, Eron, Quvayt, Katar, BAA, (Bruney), Jazoir, Liviya, Nigeriya,Gabon,Venesuela,Ekvador,IndoneziY. OPEKka a'zo bo'lmagan neft sotuvchi davlatlar: Rossiya, Norvegiya, Buyuk Britaniya, Qozog'iston, Turkmaniston, Ozarbayjon. Aholi jon boshiga neft qazib olish boyicha: 1.BAA (55t.) 2.Katar (52t.) 3.Quvayt (44t.) Neft zapasi boyicha etakchi davlatlar: 1.Saudiya Arabistoni (23 mlrd.t.) 5.Eron (12,7) 2.Iroq (13,4 mlrd.t.) 6.AQSH (3,6) 3.BAA (12,9 mlrd.t.) 7.Rossiya 4.Quvayt (12,8) Asosiy importchilar: AQSH, Eron, xorijiy Yevropadavlatlari. Jahonda qazib olinayotgan barcha neftning 40%i xalqaro savdoga chiqariladi. O'zbekistonda 1997 yil 8 mln.t. neft (gaz kondensati bilan) qazib olingan. O'zbekistonda 63 ta kondan neft qazib olinmoqda. ...