Energiya ishlab chiqarish sikllari va hududiy ishlab chiqarish majmualari

Energiya ishlab chiqarish sikllari va hududiy ishlab chiqarish majmualari Reja: 1. Energiya ishlab chiqarish sikllarining asosiy tamoyillari. 2. Energiya ishlab chiqarish sikllarining hududiy majmualari. 3. Energitika tarmoqlari va energiya ishlab chiqarish sikllari. 4. hududiy energiya ishlab chiqarishning ahamiyati. Xalq xo'jaligining tarmoqlari o'z-o'zidan, tasodifiy hududiy tarqalmaydi, balki ma'lum shart-sharoitlar va omillarni hisobga olgan holda joylashtiriladi yoki hududiy tashkil etiladi. Bu omillarni yaxshi bilish ishlab chiqarishning hududiy tarkibi va tizimining rivojlanish qonuniyatlarini o'rganishga asos bo'ladi. Energiya ishlab chiqarishni joylashtirish ma'lum qonuniyat, tamoyil va omillar asosida amalga oshiriladi. Qonuniyatlar eng avvalo, omillarning o'zaro aloqadorligi, ishlab chiqarish, korxona va tarmoqlarining ma'lum hududiy va texnologik majmua shaklida tashkil etilishi, bu tarmoqlar rivojlanishidagi mutanosibliklardan kelib chiqadi. Masalan, hozirgi bozor iqtisodoyitiga o'tish davrining o'zining qonuniyatlari ham mavjud. Energiya ishlab chiqarishga nisbatan iste'mol, taklifga ko'ra talabning ustunligi, erkin raqobat, ochiq iqtisodiyot yurgizish, uni liberallashtirish shular jumlasidandir. Tabiiyki, iqtisodiyot tarmoqlari hamda mintaqalarning rivojlanishi turli xil omil va sharoitlarga ham bog'liq bo'ladi. Energiya ishlab chiqarish tarmoqlarini joylashtirishda xom ashyo, yoqilg'i, elektr quvvati, suv va iqlim sharoitlari, mehnat resurslari, iste'mol va transport, iqtisodiy geografik o'rin kabi omillar muhim ahamiyatga ega. Shuningdek, ekologiya, ilmy-texnika taraqqiyoti va bozor iqtisodiyoti omillarining bu boradagi roli ham oshib bormoqda. Ko'rinib turibdiki, Energiya ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirishga ta'sir etuvchi omillar juda ko'p. Modomiki bu omillar ko'p ekan, demak, - ularning ta'sir darajasi har xil bo'ladi; - bu omillarni guruhlash talab etiladi; - omillar va ishlab chiqarishni joylashtirishni o'rganishda kompleks yondashuv zarur. U yoki bu omilning ta'sir darajasi uning mahsulot chiqarishdagi solishtirma og'irligi bilan o'lchanadi yoki uning mahsulot birligi bilan nisbati hisobga olinadi. Albatta, jamiyat taraqqiyoti, fan-texnika rivoji va boshqa sabablar tufayli omillarning ta'sirchanligi o'zgarib boradi. Chunonchi, ilgari tabiiy sharoit, xom ashyo, ishchi kuchi kabilarning ahamiyati katta bo'lgan bo'lsa, hozir ilmiy-texnika taraqqiyoti, ekologiya, bozor, iste'molning kuchayishi va turlanishi muhimroq bo'lib qolmoqda, ishlab ciqarish ko'proq mablag'talab va ilmtalab bo'lib bormoqda. Shu bilan birga ma'lum bir omilning ta'sirchanligi, ya'ni uning ko'p sarflanishi asta-sekin kamaytirilib boriladi. Masalan, mahsulot birligiga nisbatan sarflanadigan xom ashyo, yoqilg'i, elektr quvvati, ishchi kuchi va boshqalar muntazam ravishda tejaladi. Bu esa ishlab chiqarish samaradorligining oshib borishiga olib keladi Hozirgi zamon ishlab chiqarishini elektr quvvatisiz tasavvur qilish qiyin. Ushbu sohaning o'ziga xos xususiyati shundaki, u yaratgan mahsulotni, ya'ni elektr quvvatini jamg'arib, omborxonalarga yig'ib bo'lmaydi, undan ayni paytning o'zida, sinxron ravishda foydalanish kerak. Bundan tashqari, elektr quvvati yuqori kuchlanishli elektr tarmoqlari orqali uzoq masofalarga ham uzatilishi mumkin. Odatda elektr quvvati omilini ishlab chiqarishning hududiy tashkil etilishida eng avvalo uning ...