Farg'ona, Yettisuv va Janubiy Qozog'iston, O'rta asr shaharlari urbanizatsiyasi

Farg'ona Yettisuv va Janubiy Qozog'iston O'rta asr shaharlari urbanizatsiyasi Reja: 1. Farg'ona, Yettisuv va Janubiy Qozog'iston shaharlarining siyosiy tarixi. 2. Farg'ona, Yettisuv va Janubiy Qozog'iston shaharlarining o'rganilish tarixi. Farg'ona, Yettisuv va Janubiy Qozog'iston shaharlarining siyosiy tarixi. Ustrusxona O'rta Osiyodagi muhim va yirik markazlardan biri bo'lgan. Ustrusxona viloyati O'rta Sirdaryoning chap kirgogidagi tekisliklar, Turkiston tekisliklari, Zarafshonning yuqori okimidagi hududlarni o'z ichiga olgan. Ustrusxona g'arb va janubi-g'arbda Sugdiyona bilan, sharq va shimoli-sharqda Xujand va Fargona bilan, shimolda esa Ilok va Choch bilan chegaradosh bo'lgan. Kadimda Ustrusxonaning etnik va madaniy tarixi Sugdiyona bilan chambarchas bog'liq bo'lgan. Viloyatning asosiy aholisi sugd tilli kabilalar asosida tashkil topgan bo'lib, sugd tili laxjalarida gaplashganlar, utrok hayot tarzi kechirib, dehqonchilik va chorvachilik bilan shugullanganlar. aholining kupchilik kismi shaharlar, mustahkamlangan qishloqlar va kal'alarda yashaganlar. Ustrushanaliklar madaniyatining boshqa O'rta Osiyo eron tilli xalqlar madaniyatiga o'xshashligini xitoy olimlar Syuan Szyan (7 asr) va Xoy Chaolar (8 asr) ta'kidlab utganlar. Syuan Szyan o'z ma'lumotlarida Suyob (yettisuv) va Kesh (Kashkadaryo) oraligidagi butun hududlarni Suli-Sugd deb ataydi. Bu hududning aholisini Syuan Szyan sugdiylar deb ataydi. Ustrusxona tarixi to'g'risida yozma manbalarda mavjud bo'lgan ma'lumotlar juda kamdir. Bu ma'lumotlarning barchasi 19 asrning oxirida V.V.Bartold tomonidan urganilib, rus tiliga tarjima qilingan. Ustrusxona to'g'risidagi qisqa xabarlar Vey (386-581 yillar) xronikasida, Suy (581-618 yillar) va Tan (688-907 yillar) sulolari tarixlarida, Syuan Szyanning (629-630 yillar) va Xoy Chao (722 yil) sayyoxatlarining tavsiflarida mavjud. Ustrusxona tarixi to'g'risidagi ancha tulik ma'lumotlar arab, fors va tojik tarixchilari asarlarida xam mavjud. Ustrusxona viloyatining nomi turli manbalarda turlicha keltirilgan: Suyduyshana, Sudulishena, Sudushina, Shuaydushana, Kobugyuyna, Shimoliy Sao- xitoy xronikalarida; Ashrusana, Asrushuna, Usrushana, Osrushana, Surashana, Sutrushana va xoka'zolar- arab va fors manbalarida. Mug toglaridagi sugd tilida bitilgan hujjatlarning topilishi viloyatning «Ustrusxona» nomiga eka ekanligi to'g'risida bizga ma'lumot berdi. Ustrusxonaning siyosiy tarixi to'g'risidagi ma'lumotlar xam manbalarda kam uchraydi. Ko'plab tarixiy manbalarning tadqiq qilish natijasida shu narsa ma'lum buldiki, sunggi antik davrga oid Buyuk O'rta Osiyo davlatlarining bulinib ketishi natijasida Ustrusxona Sugd konfederatsiyasidan ajralib chikadi. Bu hodisa 435 yil vokealari to'g'risida gap borayotgan Beyshi xronikasida o'z aksini topgan. 5 asrning oxiri-7 asrda Ustrusxona eftalitlar va g'arbiy Turk xokonligi tarkibiga kirgan. Bu davrda Ustrusxona ichki mustaqillikni saklab kolgan bo'lib, uni mahalliy hokimlar Kovus sulolasidan bo'lgan afshinlar boshqarganlar. Mug togidan topilgan yozuvlar va Ustrusxona kal'asi Chilxudjradan topilgan yozuvlarda bu sulolaga oid ba'zi hokimlarning nomlari saqlanib kolgan. Kalai Kaxkaxadan topilgan Ustrusxona tangalari bu sulola vakillari va butun aholining tili va yozuvi to'g'risida muhim ma'lumotlar beradi. 6-8 asrlarda Ustrusxona O'rta Osiyo xalqlarining arablar ...