Geografik qobiq to'g'risidagi ta'limotning shakllanishi va rivojlanishi

Geografik qobiq to'g'risidagi ta'limotning shakllanishi va rivojlanishi Reja: 1.obyekt va predmet tushunchalarining mohiyati. 2. Yer yuzasi - geografiya fanlarining tadqiqot obyekti. 3. Geografik qobiq to'g'risidagi ta'limotning tarkib topishida U.Hilbert, B.Varenius, A.Humboldt, V.V.Dokuchaev, N.I.Brounov va V.I.Vernadskiyning xizmatlari. 4.A.A.Grigoryev va S.V.Kalesnik tomonidan geografik qobiq to'g'risidagi ta'limotning shakllantirilishi. Asosiy tayanch termin va tushunchalar: obyekt, predmet, Yer yuzasi, geosfera, o'zaro aloqa va o'zaro ta'sir, landshaft, tabiiy-geografik qobiq, geografik qobiq. Fanning rivojlanishini o'rganish obyektining izchillik bilan shakllanishi va almashinuvi sifatida tasavvur qilinishi mumkin. Har qanday ilmiy fanning tadrijiy rivojlanishi esa uning tadqiqot obyekti barcha komponentlarining sekin - asta o'zgarishi jarayonidan iborat. Fanning bilimlarning barcha tizimining tadrijiy rivojlanishiga va, shuningdek, bu ilmiy faoliyat tizimi funksiyalarining jamiyat tizimidagi o'zgarishlarga bog'liq. Fannig rivojlanish jarayonida uning tadqiqot obyekti to'g'risidagi tasavvurlar ham tadrijiy rivojlanadi, muayyan paytda dolzarb bo'lgan nazariy va amaliy muammolar, o'rganish obyektining nomini aniqlash masalasi va boshqa vazifalar birinchi darajali ahamiyatga ega bo'ladi. Tabiatshunoslik juz'iy fanlarining, shu jumladan tabiiy geografiyaning umumiy muammolari bo'yicha har qanday nazariy tadqiqot uchun shu fanning obyektini, uning fizikaviy hajmini va obyektni bosqa fanlarning tadqiqot sohalaridan ajratib turadigan chegaralarini belgilash muhim nazariy va amaliy ahamiyatga ega. Zero, tadqiqot obyektining bunday juz'iyatlarini belgilash shu fanning mustaqilligini ta'minlaydi.Shuningdek, tadqiqot obyektini aniq belgilashgina uning mohiyatini va rivojlanish qonuniyatlarini teran ochib berish uchun shart-sharoit yaratadi. Har bir fanning, shu jumladan geografiyaning ham umumiy muammolariga doir har qanday nazariy tadqiqot uchun bajarilishi shart bo'lgan vazifanning yechimi shu fanning obyekti, obyektning o'lchamlarini, chegaralarini va asosiy juz'iyatlarini imkon darajasida aniq belgilashdan iborat. Tadqiqot obyekti aniq belgilangandagina uning mohiyatini va rivojlanish qonuniyatlarini teranroq va chuqurroq aniqlash va bilib olish imkoniyatlari bo'ladi. Geografiya va uning muhim tarkibiy qismlaridan biri bo'lgan tabiiy geografiyaning obyekti va predmeti to'g'risidagi tasavvurlarning yuzaga kelishi va rivojlanishining tarixini qarab chiqish zarur bo'ladi. Har bir fanning mazmun-mohiyati uning o'ziga xos sifat belgisi bo'lgan nazariyani isjlab chiqishda ifodalanadi. Nazariya voqealarni tushuntirish, tushunib yetish, tasvirlash va talqin qilish uchun foydalaniladigan asosiy dalillarning tizimini belgilaydi. Nazariya orqali son-sanoqsiz faktlar elanadi va saralanadi.Fanning pirovard maqsadi - ham tabiiy, ham ijtimoiy - iqtisodiy jarayonlarni oqilona boshqarish yo'llari va usullarinin ishlab chiqish va asoslashdir.Fanning hozirgi metodologiyasida tadqiqotning bir-biridan mazmuni va mohiyatiga ko'ra obyekt (lot. objectum - narsa, hodisa, predmet) va predmet (rus. predmet narsa) tushunchalarini farqlay bilish lozim ekanligi ko'rsatiladi. obyekt va predmet tushunchalari lo'g'aviy jihatdan bir xil mazmunga ega bo'lsada, tabiiy fanlarda, ayniqsa Yer to'g'risidagi fanlarda bu tushunchalarni bir ma'noda talqin qilish mumkin emas. Falsafiy nuqtai nazardan qaralganda obyekt - bizning ongimizga va bizlarga bog'liq ...